„Laat het desnoods een tijdelijke troepenmacht zijn die niet onder VN-vlag opereert”, zei Doss dinsdag terwijl hij vanuit de Congolese hoofdstad Kinshasa via een videoverbinding contact had met het VN-hoofdkwartier in New York.Met zijn opmerking verwees Doss naar de zogenoemde operatie Artemis, waarbij een tijdelijke troepenmacht onder leiding van de EU in 2003 in een periode van drie maanden de rust wist te herstellen in het stadje Bunia in het noordwesten van Congo. Een dergelijke operatie heeft op dit moment de voorkeur in de chaotische situatie in Congo, omdat zo’n operatie veel sneller op touw kan worden gezet dan een officiële uitbreiding van de huidige VN-vredesmacht Monuc.

Doss heeft haast. Paniek grijpt om zich heen in de provincie Noord-Kivu, in het oosten van Congo. Enkele dagen geleden begon rebellenleider Laurent Nkumba een hernieuwde militaire operatie, naar eigen zeggen om leden van zijn Tutsistam te beschermen tegen aanvallen van Hutustrijders. De afgelopen weken en maanden leidde Nkunda al eerdere militaire acties, waarbij hij telkens terrein wist te winnen.

De burgerbevolking in Noord-Kivu zou door de 20.000 manschappen van het regeringsleger moeten worden beschermd tegen de naar schatting 6000 rebellen. Dat regeringsleger is echter gedemotiveerd. Alleen dankzij inzet van gevechtshelikopters van Monuc is tot nog toe voorkomen dat grote dorpen of zelfs stadjes in handen van de rebellen zijn gevallen.

De rebellen vechten op een flink aantal verschillende fronten, blijkbaar met het doel troepen van het regeringsleger en Monuc over de regio te verspreiden. De rebellen passen deze keer nieuwe gevechtstactieken toe die de blauwhelmen van Monuc frustreren. Ze opereren in kleine groepen en zijn daardoor moeilijk onder controle te krijgen. Bovendien gebruiken zij volgens Monuc burgers als menselijk schild.

Dinsdag ontvluchtten tienduizenden inwoners het stadje Rutshuru. Het stadje wordt van verschillende kanten ingesloten door rebellen. De route naar de zuidelijk gelegen provinciehoofdstad is afgesloten. Volgens een woordvoerder van Artsen zonder Grenzen ontploften in het stadje zware granaten. De meeste patiënten zijn inmiddels het ziekenhuisje ontvlucht. Via omwegen proberen lange colonnes lopende vluchtelingen de grens met buurland Uganda te bereiken.

Op een andere plek in de onrustige regio arriveerden dinsdag binnen enkele uren plotsklaps 30.000 vluchtelingen in het vluchtelingenkamp Kibati, op enkele kilometers afstand van de provinciehoofdstad Goma. Hulpverleners zitten met de handen in het haar omdat zij niet opeens duizenden extra mensen van voedsel en medicijnen kunnen voorzien.

Medewerkers van de VN zeggen dat het ondoenlijk is om in de huidge situatie voedselhulp te verlenen. In Goma staan vijftien trucks vol voedsel klaar, maar de situatie buiten de stad is veel te onoverzichtelijk en te gevaarlijk om burgers te kunnen helpen.

De rebellen zeggen eropuit te zijn die hoofdstad met 600.000 inwoners te veroveren. Alan Doss zei dinsdag dat hij hoe dan ook wil voorkomen dat grote aantallen burgers, voornamelijk Hutu’s, in handen vallen van de Tutsirebellen.