Wapeninspecteurs wacht monsterklus in Irak
De inspecteurs van de VN-commissie voor Waarneming, Verificatie en Inspectie (Unmovic) en hun collega’s van het Internationale Agentschap voor Atoomenergie (IAEA) wacht een mammoetklus in Irak. Dat blijkt uit een voorlopige schatting van het aantal plaatsen in het Arabische land dat met een bezoek kan worden vereerd, zo berichtte The Washington Post donderdag.
Inspecteurs hebben aan de hand van ervaringen uit het verleden en informatie van westerse inlichtingendiensten al meer dan 1000 locaties ingetekend op de kaart. De komende maand zullen zij zich echter vooral richten op een honderdtal installaties die boven aan de lijst prijken.
Daaronder vallen onder meer een raketlanceerinstallatie, een voormalige kerncentrale en een chloorfabriek. Verwacht wordt dat ze bij wijze van proef eveneens een van de paleizen van Saddam zullen bezoeken om te kijken in hoeverre het regime in Bagdad meewerkt. De plaatsen zouden bij eerdere inspecties en door luchtaanvallen vernield zijn, maar de inlichtingendiensten denken dat ze weer zijn opgebouwd.
„We hebben een plan van aanpak, maar daar kunnen we uiteraard niet over in detail treden”, aldus Mohamed El-Baradei, secretaris-generaal van de IAEA. „Maar we zullen sommige faciliteiten die in het verleden relevant waren opnieuw moeten bezoeken”, aldus de Egyptische wapendeskundige. Ook moeten nieuwe plekken onverwachts worden bekeken. „We willen niet op een voorspelbare manier te werk gaan.”
De inspecteurs hebben niet alleen tot taak metingen te verrichten en bezoeken af te leggen, maar moeten ook kijken naar mogelijke sporen van Iraakse pogingen aan wapens gerelateerde materialen uit het buitenland te halen. Ze hebben inlichtingendiensten gevraagd daarover zo veel mogelijk informatie te verschaffen. Ook moesten honderden Iraakse wetenschappers ondervraagd worden over wat ze de afgelopen jaren hebben uitgespookt.
Daar ligt meteen ook een probleem voor de inspecteurs, verklaarde een oud-medewerker van Unscom die voor Unmovic verantwoordelijk was voor de wapeninspecties in Irak. „We kennen de namen van velen die in het verleden meewerkten aan het clandestiene nucleaire programma, maar we weten niets van nieuwe rekruten”, aldus voormalig wapeninspecteur Gary Dillon tegen het Franse persbureau AFP.
Volgens het uit 1991 stammende bestand dat een einde aan de Golfoorlog maakte, mag Irak niet over biologische, chemische en nucleaire wapens beschikken en ook geen raketten hebben met een draagwijdte van meer dan 145 kilometer. De CIA en Britse inlichtingendiensten zeggen echter informatie te hebben dat Irak bezig is zijn raketprogramma opnieuw op te bouwen.
„De Irakezen hebben twee gebouwen waar de vaste drijfstof voor Badr-2000-raketten werd gemengd opnieuw opgebouwd. De enige logische verklaring voor de omvang en configuratie van die menggebouwen is dat Irak van plan is verboden raketten te ontwikkelen met een grotere draagwijdte”, aldus een CIA-rapport. De Badr-2000-raket heeft een bereik van 690 tot 990 kilometer.
Het is de bedoeling dat een eerste voorhoede van Unmovic en IAEA-personeel maandag in Bagdad arriveert om voorbereidingen te treffen. Een week later volgt vermoedelijk het eerste dozijn ’echte’ wapeninspecteurs die de eerste bezoeken gaan afleggen. Eind december zouden er tussen de 85 en honderd inspecteurs in Irak actief moeten zijn.
Secretaris-generaal El-Baradei denkt dat het voor zijn mensen langer zal duren. Hij verwacht de eerste inspecties „in een paar weken tijd”, maar het kan een maand of drie duren voordat het hele systeem op volle toeren draait.