Tot nu toe geldt 1 januari 2004 als streefdatum voor de feitelijke entree van de tien genomineerde kandidaat-lidstaten. Commissaris Verheugen, de voornaamste onderhandelaar van de Unie met de aspirant-leden, zei donderdag in Warschau dat de aansluiting in ieder geval tussen 1 januari en 1 juni dient plaats te vinden, zodat de nieuwkomers kunnen deelnemen aan de Europese verkiezingen.

Een kleine vertraging geeft de nationale parlementen in de huidige EU meer ruimte voor de behandeling van het verdrag dat de expansie regelt, zo luidt de redenering. Wellicht belangrijker is dat een verschuiving meehelpt aan een oplossing voor de financiële problemen met de toetredingslanden.

Zij vinden dat zij in het eerste jaar van hun lidmaatschap een te forse bijdrage moeten leveren aan de gemeenschappelijke kas. Opgeteld gaat het om zo’n 5 miljard euro. Bovendien zal de geldstroom in omgekeerde richting, in de vorm van allerlei subsidies, als gevolg van onder meer administratieve knelpunten veel geleidelijker op gang komen.

Aansluiting later dan op 1 januari 2004 zou betekenen dat over dat jaar naar rato van het aantal maanden minder contributie verschuldigd is. Instappen per 1 mei verschaft Polen bijvoorbeeld een besparing van 800 miljoen euro.

De regeringen in Oost-Europa zijn ook ontevreden over de hoogte van de inkomenssteun voor hun boeren. Die begint met slechts 25 procent van de bedragen die hun collega’s in het westen van het continent ontvangen. Een beter bod op dit terrein zit er echter niet in.

De stand van zaken bij de afrondende onderhandelingen wordt aanstaande maandag besproken tijdens een vergadering van de vijftien ministers van Buitenlandse Zaken. Op 12 en 13 december vallen op de top van Kopenhagen definitieve beslissingen over de uitbreiding.