„Tropische flora en fauna moet verhuizen”
Veel plant- en diersoorten in tropische regenwouden dreigen door de wereldwijde opwarming van de aarde uit te sterven als zij niet snel uitwijken naar klimatologisch geschikte leefgebieden. Dat melden onderzoekers donderdag in het wetenschappelijke tijdschrift Science.
Al enige tijd is bekend dat bepaalde soorten vogels, vlinders en planten in Europa en de VS zich geleidelijk naar koelere, noordelijke gebieden verplaatsen, omdat de temperaturen daar overeenkomen met hun oorspronkelijke habitat. Sommige soorten kiezen voor een verticale migratie en verplaatsen zich letterlijk bergopwaarts, wat aangeeft dat het in hogere regionen ook warmer is geworden.Tot nu toe werd weinig aandacht geschonken aan de gevolgen van klimaatverandering voor de tropische flora en fauna. Die blijken niet minder gering dan elders op de wereld. Een onderzoeksteam onder leiding van Robert K. Colwell, ecoloog aan de Universiteit van Connecticut, heeft vastgesteld dat de temperatuur in tropische regenwouden van Centraal en Zuid-Amerika sinds 1975 met 0,75 graden Celsius is toegenomen. Hun klimaatmodellen voorspellen dat het in deze gebieden de komende honderd jaar nog eens ruim 3 graden warmer gaat worden. Ook de temperatuurzone in gebergten aldaar zal 600 meter omhoog verschuiven.
Vooral dat laatste kan voor bepaalde tropische planten en dieren van levensbelang zijn. Als de opwarming van de aarde doorzet, biedt een verhuizing in horizontale (noordelijke of zuidelijke) richting in de tropen namelijk niet genoeg verkoeling en zullen zij juist naar hogere regionen moeten verkassen.
Colwell en zijn collega’s verzamelden op een beboste, bijna 3000 meter hoge vulkaanhelling in Costa Rica gegevens van bijna tweeduizend soorten planten en insecten. Ongeveer de helft daarvan bleek een zeer beperkt verspreidingsgebied te hebben. Bij een verhuizing van 600 meter bergopwaarts overschrijden deze organismen de uiterste grens van hun habitat en belanden zij in een compleet nieuw territorium. Voor veel soorten zou een dergelijke verplaatsing mede onmogelijk zijn, omdat de mens de hogere en koelere berghellingen in de tropen vaak gebruikt voor het telen van gewassen.
In tropische laaglandregenwouden, ’s werelds warmste bossen, zullen de gevolgen van klimaatverandering het grootst zijn, verwachten de wetenschappers. Als de huidige organismen naar hogere regionen trekken, het klimaat volgend dat zij gewend zijn, wordt de biodiversiteit en soortenrijkdom in de achtergelaten plekken aanmerkelijk kleiner. Er zijn gewoonweg te weinig dieren en planten die de hogere temperaturen kunnen trotseren. Naarmate soorten nog meer hun grens verleggen, zal er op de koelere ’bergtoppen’ bovendien ruimtegebrek ontstaan, waarbij sommigen uiteindelijk definitief het veld zullen moeten ruimen.
