Hij sprak zich vrijdag in die zin uit in een interview met het Franse dagblad Le Monde. Zijn huidige functie maakt zijn opmerkingen politiek pikant.

Giscard benadrukt dat Turkije simpelweg geen Europees land is. De hoofdstad ligt niet in ons werelddeel en 95 procent van de bevolking woont daar niet. Bovendien treffen we er een andere cultuur, een andere levenswijze en een hoog geboortecijfer aan, zo vervolgt hij. Met dit alles verwijst hij in weinig verhullende bewoordingen naar het islamitische karakter van de betrokken natie.

De Europese Commissie heeft afstand genomen van zijn ontboezemingen. Turkije heeft eind 1999 de status van kandidaat-lidstaat gekregen en wat Giscard zegt, is zijn zaak, zo liet een woordvoerder in Brussel in een commentaar weten.

De Conventie moet in de loop van 2003 voorstellen presenteren voor een ingrijpende reorganisatie van de Unie. De adviesgroep telt ruim honderd vertegenwoordigers uit de huidige en toekomstige lidstaten en uit de EU-instellingen. Turkse afgevaardigden dringen aan op het ontslag van het vroegere staatshoofd. Die zou als voorzitter zijn noodzakelijke neutraliteit hebben verspeeld. Een van hen, Ali Tekin, noemde vrijdag in een reactie de Fransman een christelijke fundamentalist.

Turkije behoort weliswaar officieel tot de kandidaten voor aansluiting, maar de voorbereidende onderhandelingen zijn nog niet begonnen. Ankara wil dat de regeringsleiders in december op de top van Kopenhagen een datum vaststellen voor het begin van dat overleg.

Het is echter onzeker of zij daartoe bereid zijn. Er heerst over deze kwestie verschil van mening. Tegenstanders verlangen eerst verdere verbeteringen in de sfeer van democratie en mensenrechten.

De Turkse generaal Hilmi Ozkok heeft vrijdag gezegd dat de strijdkrachten het land zullen beschermen tegen de gevaren van de radicale islam. Afgelopen weekeinde behaalde de door de islam geïnspireerde Partij voor Recht en Ontwikkeling (AKP) de absolute meerderheid in het Turkse parlement.

„De Turkse strijdkrachten zijn vandaag en morgen net zoals vrijdag vastbesloten de republiek te beschermen tegen alle gevaren, vooral van radicale islam en separatisme”, aldus de generaal in een verklaring ter herdenking van Atatürks dood (10 november).

De militaire top ziet zich als de hoeder van de seculiere principes van de staat opgericht door Mustafa Kemal in 1923. Het leger heeft sinds 1960 drie coups gepleegd. In 1997 moest de fundamentalistische premier Erbakan het veld ruimen na druk van het leger.

De taal in de verklaring komt overeen met de taal die de militairen doorgaans gebruiken, maar de betekenis ervan is toegenomen, omdat de verklaring slechts enkele dagen na de enorme overwinning van de AK-partij naar buiten is gebracht. De demissionaire premier Ecevit beschuldigt de AKP ervan een geheime islamitische agenda te hebben.