Kritiek Bush op mensenrechtensituatie China
De Amerikaanse president George W. Bush heeft donderdag, aan de vooravond van de Olympische Spelen, uitgehaald naar China vanwege de mensenrechtensituatie. Hij veroordeelde de detentie van dissidenten, mensenrechtenactivisten en religieuze activisten.
„De Chinese bevolking verdient fundamentele vrijheid, een natuurlijk recht van alle mensen”, zei Bush in een toespraak in de Thaise hoofdstad Bangkok. Hij riep China onder meer op om een vrije pers mogelijk te maken.In een speech, die was bedoeld om zijn visie op de Amerikaanse belangen in Azië uiteen te zetten, zei de president dat de Verenigde Staten fel gekant zijn tegen de repressie in de volksrepubliek. Volgens Bush moet China de rechten van zijn burgers respecteren, wil het tot volle bloei komen en al zijn mogelijkheden benutten.
De Chinese regering reageerde gepikeerd. Een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken noemde de uitspraken van Bush een inmenging in binnenlandse aangelegenheden. „De Chinese regering zet het volk op de eerste plaats en werkt toegewijd aan het garanderen van de rechten en vrijheden van haar burgers”, reageerde hij. Volgens de woordvoerder moedigt China discussies over mensenrechten en religie aan.
Bush kwam enkele uren na zijn toespraak aan in Peking, om de openingsceremonie van de Spelen bij te wonen. Hij lijkt met zijn bewoordingen twee doelen te hebben nagestreefd. Enerzijds komt hij zijn critici tegemoet die vinden dat Bush de Olympische Spelen vanwege schendingen van de mensenrechten en de bezetting van Tibet moet boycotten. Anderzijds heeft hij ervoor gezorgd dat hij zijn kritiek in een tekst heeft verweven die ook sommige aspecten van China prijst. De speech is met opzet buiten China gehouden, om het land niet in verlegenheid te brengen, en de tekst is achttien uur van tevoren al bekendgemaakt. De rest van het verblijf van de Amerikaanse president in Thailand werd bovendien benut om de aandacht te vestigen op met name de slechte mensenrechtensituatie in Birma.
Precies twaalf uur voor de openingsceremonie van de Spelen heeft de internationale journalistenorganisatie Reporters zonder Grenzen (RSF) illegaal berichten uitgezonden op de Chinese radio. RSF riep op tot de vrijlating van politieke gevangenen en het opheffen van de censuur in China. De uitzending was in het Engels, het Frans en het Chinees te horen. Volgens de organisatie, die Parijs als thuisbasis heeft, is het voor het eerst dat zoiets is gebeurd in China sinds 1949.
Een groep separatistische moslims in China heeft in een nieuwe videoboodschap de Spelen bedreigd. De relatief onbekende organisatie Turkestan Islamitische Partij (TIP) waarschuwt moslims hun kinderen weg te houden van het evenement. Dat maakte een Amerikaanse organisatie die extremisten in de gaten houdt gisteren bekend. Volgens het IntelCenter gaat het bij de TIP om islamitische Oeigoeren die een eigen staat nastreven in de Chinese provincie Xinjiang.
In de videoboodschap waarschuwt een onherkenbare spreker moslims om weg te blijven van alle plaatsen in Peking „waar zich Chinezen ophouden.” Hij rechtvaardigt een heilige oorlog (jihad) tegen het atheïstische communistische regime.
Tibetaanse ballingen in Nepal en India zijn gisteren in groten getale de straat opgegaan om te demonstreren tegen het Chinese beleid. De demonstranten betoogden voor het recht op godsdienstvrijheid en voerden aan dat China, gezien het repressieve bewind inzake Tibet, niet het morele recht heeft om de Spelen te organiseren. Grote demonstraties met duizenden betogers vonden plaats in de Nepalese hoofdstad Kathmandu en de Indiase hoofdstad New Delhi.