Onder de arrestanten zijn „verscheidene Russische veiligheidsfunctionarissen”, aldus een anonieme regeringsbron tegen de Britse zender. De opgepakte personen zouden de Tsjetsjenen tijdens de gijzelingscrisis onder meer informatie hebben verschaft over de plannen van de veiligheidstroepen om de gijzeling te beëindigen.

Nog 245 mensen die waren gegijzeld door Tsjetsjenen in Moskou, liggen in ziekenhuizen in de Russische hoofdstad. Van zestien mensen zou de toestand kritiek zijn. In totaal 418 andere ex-gijzelaars hebben het hospitaal gisteren verlaten, aldus het persbureau Itar-Tass.

Natalia Zjyrov, de Nederlandse vrouw die om het leven kwam bij de gijzeling, wordt woensdag in Moskou gecremeerd. Haar as zal naar Nederland worden overgebracht. Dat heeft haar familie gisteren bekendgemaakt.

De verwarring over de doodsoorzaak van de gijzelaars is dinsdag toegenomen door uitspraken van de Russische openbare aanklager Avdjoekov. Die wekte bij de Russische persbureaus Interfax en Itar-Tass de indruk dat 45 van de 117 omgekomen gijzelaars waren doodgeschoten.

Later op de dag verduidelijkte Avdjoekov zijn verklaring. Hij stelde dat inderdaad 45 mensen in het theater in Moskou door schotwonden zijn omgekomen, maar dat het in 41 gevallen om Tsjetsjeense gijzelnemers ging. Door die aangepaste verklaring blijven eerdere meldingen van Russische gezondheidsfunctionarissen dat bijna alle gijzelaars door een gas zijn gedood, overeind staan.

De Russische autoriteiten weigeren nog altijd te onthullen welk gas de elitetroepen zaterdag hebben gebruikt bij de bestorming van het theater. Die geheimzinnigheid is Rusland in binnen- en buitenland op felle kritiek komen te staan. Minister van Buitenlandse Zaken De Hoop Scheffer zei dinsdag dat hij Rusland om opheldering over het gebruikte gas heeft gevraagd.

De Amerikaanse ambassadeur in Moskou, Vershbow, zei dinsdag dat „ten minste enkele slachtoffers nog zouden hebben geleefd” als Rusland wat minder geheimzinnig had gedaan over het gebruikte gas. Onder de doden is zeker één Amerikaan. Vershbow herhaalde de Amerikaanse veronderstelling dat het gas een opiaat is. Het gaat waarschijnlijk om de stof fentanyl, die in verscheidene landen in gebruik is geweest als verdovingsmiddel voor medische doeleinden.

De Britse hoogleraar internationale veiligheid Malcolm Dando zei tegen de krant The Guardian dat de Verenigde Staten bezig zijn met de ontwikkeling van hetzelfde soort „niet-dodelijke” wapens als het gas dat de Russen gebruikten bij het beëindigen van de gijzeling. Het gaat onder meer om een „kalmerende” stof, die is bedoeld om mensen uit te schakelen zonder hen te doden.

„Wat in Moskou is gebeurd, is een voorbode van wat nog gaat komen”, aldus Dando. Er is volgens hem sprake van een revolutie in de biowetenschappen. „Het is een voorbeeld van de rommel die we misschien aan het creëren zijn.”

Een grote meerderheid van de Russen staat achter de manier waarop de autoriteiten een einde hebben gemaakt aan de gijzeling in het theater. Uit een peiling onder 1600 Russen blijkt dat 85 procent van de ondervraagden „positief” tot „zeer positief” staat tegenover het optreden van president Poetin tijdens de crisis.

Uit de peiling blijkt ook dat de steun van de Russische bevolking voor vredesbesprekingen met Tsjetsjeense rebellen de afgelopen twee jaar is gestegen. In 2000, het jaar dat Poetin premier werd onder president Jeltsin en de tweede oorlog in Tsjetsjenië begon, zei slechts 22 procent van de ondervraagden dat het conflict via onderhandelingen moest worden opgelost. Nu is dat 44 procent.

De Deense politie heeft de vooraanstaande Tsjetsjeen Achmed Zakajev gearresteerd. Zakajev is een hoge vertegenwoordiger van de internationaal niet erkende Tsjetsjeense president Aslan Maschadov, de leider van de Tsjetsjeense afscheidingsbeweging.

Tsjetsjeense separatisten en hun sympathisanten hielden de afgelopen twee dagen een conferentie in Kopenhagen. Gisteren veroordeelden de aanwezigen op de bijeenkomst de gijzelingsactie in Moskou. De deelnemers rondden hun tweedaagse bijeenkomst af met een slotverklaring waarin ze de internationale gemeenschap oproepen te streven naar beëindiging van de strijd in Tsjetsjenië.

Na afloop van de bijeenkomst werd Zakajev aangehouden, meldde de politie woensdagochtend. Waarvan hij wordt verdacht is niet bekendgemaakt, maar volgens de zender TV2 houdt de arrestatie verband met het gijzeldrama in Moskou.

De Russische regering had Denemarken bekritiseerd omdat het bereid was als gastland op te treden voor de conferentie. Poetins voorlichter Sergej Jastrzjembski zei dat enkele afgevaardigden op de conferentie „leiders, separatisten en terroristen in Tsjetsjenië” vertegenwoordigden.

De Duitse bondskanselier Gerhard Schröder en diens minister van Buitenlandse Zaken, Joschka Fischer, namen contact op met de regering van president Poetin. Ze riepen hem op de mensenrechten te respecteren en aan een vreedzame oplossing te werken voor het conflict met het opstandige Tsjetsjenië.

De relatie tussen de Tsjetsjenen en de Russische regering wordt echter steeds grimmiger. Minister van Defensie Sergei Ivanov zei dat Moskou een nieuw binnenlands veiligheidsplan gaat opstellen. Daarin zal onder meer worden voorzien in een grotere inzetbaarheid van het leger. Moskou wil op deze manier weerstand bieden aan „de steeds sterker wordende terroristische dreiging tegen Rusland”, aldus Ivanov.

Zijn collega Boris Gryzlov van Binnenlandse Zaken liet weten dat in Tsjetsjenië tientallen mensen die van terrorisme worden verdacht, zijn opgepakt. Verder stelde hij dat in Moskou een zakenman van Tsjetsjeense afkomst die in het bezit was van een bom, is aangehouden.

In Tsjetsjenië haalden rebellen een helikopter van het Russische leger neer in de buurt van de hoofdstad Grozny. Bronnen binnen het Russische leger meldden dat daardoor vier militairen omkwamen.

Het Wereldvoedselprogramma (WFP) van de Verenigde Naties heeft dinsdag een nieuwe hulpactie aangekondigd om behoeftige Tsjetsjenen in en buiten Tsjetsjenië in leven te houden. Voor een bedrag van ruim 16 miljoen euro zal 34.000 ton voedsel worden gekocht, genoeg om 290.000 mensen een jaar lang te voeden.

Het in Rome gevestigde WFP verleent al sinds januari 2000 voedselhulp aan de armsten onder de Tsjetsjenen. In de aanhoudend onveilige situatie is de noodhulp „de enige zekerheid in het leven van deze mensen”, zei Saeed Malik van de afdeling Oost-Europa van het WFP.