Het Franse staatshoofd was kort ervoor teruggekeerd van de G-8-top in Japan. De vermoeiende reis had zijn temperament niet aangetast. Hij gaf er blijk van te beschikken over de talenten van een begaafd redenaar. Zonder een tekst op papier liet hij in een ongeveer halfuur durende speech alle thema’s waarover hij zich de afgelopen tijd vaker uitte, nog eens de revue passeren.Sinds 1 juli berust bij Sarkozy de regie over de EU. Gedurende zes maanden bepaalt hij de agenda en probeert hij ongetwijfeld een sterk stempel te drukken op de discussies en de besluitvorming. Aanvoerder Barroso van de Europese Commissie verwoordde in zijn richting de opvatting van velen: „Uw voorzitterschap zal dynamisch zijn. U wekt hoge verwachtingen.”

Het recente Ierse nee tegen het Verdrag van Lissabon confronteert Sarkozy met een lastig probleem. Om de eilandbewoners niet het gevoel te geven dat hij dwang uitoefent, verklaarde hij: „Zeker een Fransman mag geen oordeel vellen over de uitslag van het referendum. We zullen onze vrienden niet bruuskeren.” Maar toch ook een waarschuwing: „Europa wil niet zonder u doorgaan, maar evenmin mag Europa door uw toedoen stilvallen.”

Binnenkort vliegt Sarkozy naar Dublin, „om te luisteren, om een dialoog te voeren, om een uitweg te zoeken.” „In oktober of uiterlijk in december” dient er naar zijn mening een oplossing in zicht te zijn. Sarkozy benadrukte dat er geen nieuw ontwerpverdrag komt, dat er geen heronderhandelingen zullen plaatsvinden en dat als de huidige hervormingsvoorstellen het niet halen, er geen sprake kan zijn van verdere uitbreiding van de Unie.

De institutionele crisis veroordeelt ons ondertussen niet tot nietsdoen, hield hij het EP voor. Daarom ging hij vervolgens in op zijn plannen voor de lopende zes maanden. Bescherming, „zonder dat we protectionistisch zijn”, hanteert hij als een sleutelbegrip. „Europeanen moeten beschermd worden. Het is een stap achteruit als de burgers ongerust zijn op dit punt.”

„Prioriteit der prioriteiten”, zoals Sarkozy het uitdrukte, betreft de strijd tegen de klimaatverandering. „Wij zijn de laatste generatie die een ramp kan afwenden”, luidt de boodschap van de Franse president. Hij streeft ernaar voor eind dit jaar een akkoord te bereiken over het in januari door de Commissie ingediende pakket maatregelen om de CO(in2(-uitstoot in 2020 met 20 procent terug te dringen.

Een tweede hoofdelement is het werken aan een gemeenschappelijke aanpak van het immigratievraagstuk. Daarover: „Europa wil geen vesting zijn, maar we kunnen niet iedereen hier ontvangen.” Een eerste succes op dit terrein heeft de EU-voorzitter al op zak. Begin deze week bleek bij beraad van de ministers van Justitie dat die een door hem voorgesteld zogeheten pact op dit beleidsonderdeel steunen. Het voorziet in afspraken over strengere controles aan de buitengrenzen, geen generaal pardon voor asielzoekers en tegelijk het openen van de deur voor gekwalificeerde vreemdelingen, met het oog op tekorten op de arbeidsmarkt. Sarkozy hoopt in oktober de goedkeuring te krijgen van de regeringschefs.

Hij streeft er voorts naar een Europese defensie op te tuigen. „Hoe zal Europa een politieke macht worden als het niet in staat is zichzelf te verdedigen.” En: „Het gaat niet om een keuze tussen de NAVO en de alliantie met de VS enerzijds en een Europees veiligheidsconcept anderzijds, het is én én.” Over de landbouw: „Elke dertig seconden sterft er in de wereld een kind als gevolg van de honger. Dan mag je het toch niet redelijk noemen om van onze boeren een beperking van de productie te vragen; gewoon een kwestie van je gezonde verstand gebruiken.”

Sarkozy uit herhaaldelijk kritiek op het rentebeleid van de onafhankelijke Europese Centrale Bank. Dat neemt niet iedereen hem in dank af. In antwoord daarop betoogde hij: „We moeten niet bang zijn onze overtuiging te verdedigen. Daarbij heeft niemand de waarheid in pacht, ik zeker niet.”

Zijn liefde voor het debat en voor de confrontatie met de politieke tegenstander illustreerde hij door nauwgezet te reageren op alle vragen en opmerkingen die de volksvertegenwoordigers hem voorlegden. Dat zijn we, wat ook EP-voorzitter Pöttering was opgevallen, niet gewend van een regeringsleider. Anders dan gebruikelijk leek de gedachtewisseling in het Parlement gisteren een echte discussie en niet een aaneenschakeling van monologen.

Inmiddels is de tijd om enkel verbaal de idealen uit te stallen langzamerhand voorbij. Zoals de socialistische voorman Schulz het zei: „Nu geen woorden meer, maar daden.” Aan het einde van dit jaar maakt de EU de balans op. Sarkozy: „Ik hoop dat dan iedereen constateert dat Europa vooruitgang heeft geboekt.”