De laatste tientallen jaren is het koraal dat met uitroeiing bedreigd wordt, toegenomen tot 33 procent van alle koraalsoorten. Die toename overtreft de stijging op het vasteland van de meest bedreigde planten- en diersoorten.Van de 845 koraalsoorten die riffen bouwen, staan er 141 op de rode lijst van IUCN. Van de overige 704 zijn 231 geplaatst op de lijst van de bedreigde soorten.

Het Caribisch gebied heeft de grootste hoeveelheid koraal waarvoor uitroeiing waarschijnlijk is. Ook in de koraaldriehoek -ten westen van de Grote Oceaan bij Indonesië- loopt koraal gevaar; het gebied heeft het grootste aantal soorten met een toegenomen risico op uitroeiing.

Het versterkte broeikaseffect -veroorzaakt door een toename van koolstofdioxide (CO2) in de atmosfeer- heeft een negatief effect op koraal. De kans dat koraal massaal afsterft, wordt groter als de oceaantemperatuur stijgt met meer dan 2 graden Celsius boven het langjarig gemiddelde. Dat zal volgens vrijwel alle berekeningen gebeuren voor het jaar 2100, bleek op het elfde International Coral Reef Symposium (ICRS) in Fort Lauderdale in Florida deze week.

Door de versterkte opname van CO2 verzuurt zeewater langzaam. Daardoor is de chemie in de oceanen veranderd en is het zeewater -volgens ICRS- nu 25 tot 30 procent zuurder geworden. Ook als alle emissie van broeikasgassen per direct wordt stilgelegd, zal de verzuring nog tientallen jaren doorgaan. Door verzuring is minder kalk beschikbaar voor de opbouw van koraal, blijkt uit onderzoek van de IUCN.

Andere bedreigingen zijn onder meer kustontwikkeling, bedekking met slib, aanvoer van te veel voedingsstoffen, koraalontginning en overbevissing. Koralen herstellen zich slechter dan ooit door de toename van deze menselijke activiteiten, zegt de IUCN. Dat veroorzaakt een wereldwijde teruggang van de rifstructuur.

Omdat koraalriffen belangrijk zijn voor 25 tot 33 procent van het zeeleven, leiden menselijke activiteiten tot een sterke verstoring van de ecosystemen ter plaatse. Zeevogels en veel vissoorten ondervinden negatieve gevolgen van het verdwijnen van de riffen. Ongeveer een miljard mensen -bijvoorbeeld vissers- zijn volgens ICRS voor hun levensonderhoud direct en indirect afhankelijk van de riffen.

Oceaanwetenschappers verwachten dat de koraalriffen, die nu op de rode lijst staan, voor 2050 zullen verdwijnen. ICRS meldt dat gedetailleerde computerberekeningen laten zien dat alle koraalriffen de komende vijf jaar ernstig zullen verbleken.