Wapeninspecteurs: Verscherp mandaat
De chefs van de VN-wapeninspecteurs drongen maandag bij de leden van de Veiligheidsraad aan op een verscherpt mandaat voor inspecties in Irak, waarbij Bagdad tevens duidelijk gemaakt moet worden dat gebrek aan medewerking tot „consequenties” zal leiden.
In beginsel steunden Hans Blix en Mohamed ElBaradei de ontwerpresolutie betreffende Irak zoals die aan de Veiligheidsraad is voorgelegd door de Verenigde Staten. Hans Blix en zijn inspecteurs moeten controleren of Irak beschikt over biologische of chemische wapens. Mohamed ElBaradei en zijn medewerkers controleren namens het IAEA (International Atomic Energy Agency) in Wenen of Irak mogelijk bezig is aan een kernwapenprogramma.
Na de Golfoorlog die volgde op Iraks invasie van Koeweit in 1990, kreeg Bagdad opdracht om alle massavernietigingswapens te ontmantelen. Tal van deskundigen gaan ervan uit dat dat niet is gebeurd en de Amerikanen beweren zelfs dat Bagdad „binnenkort” over kernwapens zou kunnen beschikken. Daarom wil Washington militaire actie tegen Irak, om de ontwapening zo af te dwingen. Het standpunt dat Blix en ElBaradei verkondigden in een besloten vergadering van de VN-Veiligheidsraad vatten de Amerikanen maandag op als steun voor hun Irak-resolutie die ter tafel ligt.
Daarin is sprake van een verscherpt mandaat voor de inspecteurs plus „ernstige consequenties” voor Bagdad als het regime zich schuldig maakt aan „concrete schendingen” van de gemaakte afspraken. In dat geval is geweld toegestaan, zo redeneert Washington. Moskou en Parijs gaan niet zo ver en willen dat de Veiligheidsraad zich opnieuw beraadt zodra blijkt dat Bagdad ook ditmaal kat en muis speelt met de VN-wapeninspecteurs.
Volgens The Washington Post probeert president Bush nog deze week een stemming in de Veiligheidsraad af te dwingen. Dit heeft niet alleen te maken met het Amerikaanse scenario voor een militair offensief tegen Irak, maar ook met de Amerikaanse parlementsverkiezingen op 5 november. Steun voor de Amerikaanse resolutie kan dan namelijk worden uitgelegd als steun voor het beleid van Washington. Blijft die steun uit, dan kan de Republikeinse regering de kritische houding van de VN, die door veel Democraten wordt gedeeld, tegenover de kiezer uitspelen.