Mwanawasa kreeg maandag een beroerte tijdens de top van de Afrikaanse Unie in het Egyptische Sharm–el–Sheikh. Hij werd met spoed overgebracht naar een ziekenhuis in Parijs, waar hij donderdag overleed.Mwanawasa was voorzitter van de SADC (Ontwikkelingsgemeenschap van Zuidelijk Afrika), die een bemiddelende rol speelde in het conflict in Zimbabwe tussen president Robert Mugabe en de oppositiebeweging MDC.

Mwanawasa won in 2001 voor het eerst de presidentsverkiezingen in zijn land. Vijf jaar later werd hij herkozen. Als staatshoofd bezuinigde hij fors op de overheidsuitgavenen en bond hij de strijd met corruptie aan.