De ICG vreest dat bij het uitbreken van schermutselingen tussen moslims en christenen ook militante moslims van Java betrokken kunnen raken. Zo kan West-Papoea in een bloedig religieus conflict belanden en de plaats van de Molukken innemen als slagveld van militante moslims en christenen.Overwegend islamitische migranten overspoelen al jaren het economisch beloftevolle West-Papoea, dat rijk is aan grondstoffen. Het aantal moslims dreigt hierdoor even groot te worden als het aantal protestantse christenen en dat aantal volgens sommige bezorgde kerkleiders zelfs te overstijgen. Het aantal moslims lag in 1975 slechts op 6 procent. In 2004 vormden moslims in de provincie Papoea al een kwart van de bevolking.

Dit voedt het hardnekkige beeld van lokale christenen dat de regering in Jakarta het meesterbrein is van een doelbewuste islamisering van West-Papoea, zo stelt de ICG. Naar schatting is 80 procent van de moslims in West-Papoea afkomstig uit andere delen van Indonesië.

Tegelijkertijd voelen islamitische inwoners zich als minderheid gemarginaliseerd door het lokale bestuur en de lokale politiek, die zich steeds ’christelijker’ presenteren.

„Moslimmigranten zien dat democratie tot een tirannie van de meerderheid kan leiden, waarin zij op langere termijn discriminatie en zelfs uitzetting uit de provincie vrezen te ondergaan”, aldus Sydney Jones, de belangrijkste Indonesië-adviseur van de ICG. Een grote zorg is volgens Jones dat vrijwel niemand aandacht biedt aan de spanningen in West-Papoea. Dit leidt ertoe dat met name het district Manokwari een religieus kruitvat is geworden. Mochten enkele moslims de dood vinden in straatgeweld, dan zullen extremistische moslimmilitanten op Java zich geroepen voelen hun heilige strijd voort te zetten in West-Papoea.

Het district Manokwari in de zogenoemde noordwestelijk gelegen Vogelkop van West-Papoea is al jaren het middelpunt in de gespannen verhouding tussen christenen en moslims. Een frontale botsing vond plaats in 2005. Toen ontvouwden moslimorganisaties de plannen voor een islamitisch centrum en moskee. De bouwlocatie was een heilige plaats voor christenen in Manokwari, dat ook wel de naam Bible City draagt. Hier brachten de Duitse evangelisten Carl Wilhelm Ottow en Johann Gottlob Geissler in 1855 het christendom naar West-Papoea. De bouwplannen van de moslims vormden een doorn in het oog van christelijke kerkgemeenschappen die razendsnel hun achterban mobiliseerden.

Veiligheidstroepen konden een bloedig treffen ternauwernood voorkomen. Maar de rel vormde het begin van een fel debat in de lokale politiek dat in 2007 opnieuw het kookpunt bereikte.

In dat jaar wilde de regent van Manokwari met een speciale Bijbelwet in Naam van Jezus zijn district besturen. Een nieuwe wetgeving gebaseerd op christelijke normen en waarden moest oplossingen bieden voor de grote sociale problemen in het district, zoals alcoholisme en een hiv-epidemie die zich razendsnel verspreidde.

De zogenoemde Gospel-Regulatie van het districtsbestuur boezemde echter grote angst in bij de lokale moslimminderheden. Het wetsartikel dat een dorpshoofd verplicht om zijn dorp religieus te ontwikkelen, wekte veel achterdocht bij lokale imams. Ook een verbod op de hoofddoek kwam voor in de plannen.

Deze Bijbelwetgeving als christelijke tegenhanger van de shariawetgeving kon op brede steun rekenen van diverse protestantse kerkgemeenschappen. Tegelijkertijd leek het moslims en christenen in het gebied steeds meer te polariseren. Ook het plan in het zuidelijk gelegen Kaimana om een reusachtige stalen kerstboom met een davidsster op te richten viel niet in goede aarde bij moslims.

De christelijke wetgeving in Manokwari bestaat vooralsnog slechts uit plannen. Maar het wederzijdse wantrouwen neemt toe tussen kerkgemeenschappen en moslimorganisaties. Een bron van onrust vormt de intrede van orthodoxe en exclusivistische religieuze organisaties zoals de ultraconservatieve moslimgroepering Hizb-ut Tahrir. Ondertussen sterken de recente electorale overwinningen van moslimgeoriënteerde partijen in regionale verkiezingen op Java en Sumatra het politieke zelfvertrouwen van islamisten in West-Papoea.

De spanningen zijn daarom nauw verbonden aan een toenemend gevoel van onvrede onder Papoeachristenen over hun positie in de Indonesische samenleving. Ook zij zijn zich bewust van aanvallen op kerken op Java en Sulawesi en van in hun ogen een islamisering van de archipel. Christenen in West-Papoea vragen zich, net zoals in andere christelijke gebieden, steeds openlijker af welke rol zij spelen in de toekomst van het grootste moslimland ter wereld.