Tegen alle afspraken met de christendemocratische coalitiepartner (CDU/CSU) in presenteerde de SPD vorige week professor Gesine Schwan als kandidaat voor het presidentschap. De SPD stond laag in de peilingen en wilde iets doen om de score op te vijzelen. Dus waarom dan niet een tegenkandidaat stellen tegenover zittend president Horst Köhler (CDU)?De pers is vol lof over Gesine Schwan. Ze is dan ook een prima kandidaat. De 64-jarige politicologe is directeur van de Europa-universiteit in Frankfurt aan de Oder aan de Duits-Poolse grens. Ze is intelligent, doortastend, praktiserend rooms-katholiek en heeft een prima achtergrond. Geboren in 1943, groeide zij tijdens de oorlog op als dochter van een Berlijns onderwijzersgezin. Haar ouders waren actief in het verzet en hielpen een Joods meisje onderduiken. Der Spiegel was vol lof over Schwan: „Een briljant denker als Schwan heeft het hoogste ambt niet nodig, maar het ambt haar.”

Maar, Schwan kan alleen winnen met steun van Die Linke. Is dat verstandig van de SPD? Die Linke is ontstaan uit de vroegere communistische partij van de DDR en aangevuld met linkse elementen uit de SPD, Als op economisch gebied wordt uitgevoerd wat Die Linke wil, dan is de economie in korte tijd totaal geruïneerd. De partij zou op buitenlands gebied Duitsland in een isolement drijven. Met een dergelijke partij een pact sluiten is dus niet echt handig.

Dat weet ook de SPD. „Wij proberen stemmen uit alle partijen te krijgen”, zegt daarom Schwan. Dus ook van de CDU en de FDP. „Bovendien”, zo vult SPD-leider Kurt Beck haar aan, „betekent het niet dat als wij stemmen van Die Linke krijgen dat we dan politiek gaan samenwerken met Die Linke.”

De christendemocraten geloven Beck niet op dit punt. Angela Merkel zei in een reactie dat „de SPD zich overgeeft in de handen van Die Linke.” Nog vervelender voor Beck is dat de kiezers hem ook niet geloven. Het is de angst voor deze coalitie die de SPD in de peilingen de nodige stemmen kost. Directeur Manfred Güllner van het onderzoeksbureau Forsa: „Veel kiezers vrezen dat, tegen alle beloftes van Kurt Beck in, de kandidatuur van Schwan een signaal vormt voor een samengaan met Die Linke op landelijk niveau.”

De vrees van de kiezers is terecht. De SPD regeert nu al met Die Linke in Berlijn, wil het doen in Hessen en sluit ook Thüringen niet uit. De SPD vertelt haar kiezers dat Die Linke een partij is met soms dwaze ideeën, maar waar na de nodige gesprekken best mee valt te regeren.

De christendemocraten reageerden in eerste instantie furieus op de kandidaatsstelling van Schwan. Zij zagen het als een motie van wantrouwen tegen zittend president Köhler. Zelfs bondskanselier Angela Merkel was zeer ontstemd. De christendemocraten zijn er nu niet meer helemaal zeker van dat Köhler volgend jaar mei wordt herkozen. Dat zou uitermate pijnlijk zijn voor de partij. Een nederlaag in mei bij de presidentsverkiezingen zal ongetwijfeld zijn uitwerking hebben op de Bondsdagverkiezingen die in de herfst worden gehouden.

Omdat de herverkiezing van Köhler, die als bondspresident een wat moeizame start had maar intussen redelijk geliefd is bij het volk, niet zeker is, richt de CDU haar blik op de Groenen. De christendemocraten zullen alles op alles zetten, zodat de Groenen de kandidatuur van Köhler zullen steunen. Het is de vraag of de Groenen hiertoe bereid zijn en zo ja tegen welke prijs.

De strijd om het presidentschap zal het klimaat in de regeringscoalitie geen goed doen. CDU en SPD mogen nog een jaar regeren in de Grote Coalitie, die tot stand kwam omdat een andere coalitie niet tot de mogelijkheden behoorde. Het kan maar zo zijn dat de verkiezingsuitslag volgend jaar herfst de twee partijen opnieuw dwingt samen verder te gaan.