„Als een groepering godsdienst misbruikt als dekmantel om duizenden Amerikanen te doden, dan zullen wij zo’n groepering in de gaten houden. Wij zullen uiteraard de vrijheid van elke politieke en religieuze overtuiging respecteren, maar niet als zo’n overtuiging wordt misbruikt om andere doeleinden te camoufleren”, aldus Ashcroft. Behalve verschillende andere initiatieven is dit een wijziging van het beleid zoals dat de afgelopen dertig jaar in praktijk werd gebracht. Daarbij werden religieuze en politieke groeperingen alleen gevolgd door de federale recherchedienst FBI als er sprake was van strafrechtelijke overtredingen.

Vertegenwoordigers van burgerrechtenbewegingen hebben hun bedenkingen geuit over deze nieuwe uitbreiding van Washingtons bevoegdheden, naast de verruiming van het arrestatiebeleid en de introductie van militaire tribunalen voor speciale gevallen. Ashcroft zegt begrip te hebben voor deze bedenkingen, maar zegt dat hij anderszins ook verplicht is „het Amerikaanse volk te beschermen.”

Ashcroft moet deze week verschijnen voor de Senaat, die een hoorzitting heeft georganiseerd om nader tekst en uitleg te vragen over de manier waarop de Republikeinse regering denkt gebruik te maken van de uitbreiding van haar bevoegdheden. Hierbij hebben zowel Democratische als Republikeinse senatoren er al voor gewaarschuwd dat de grondwettelijk gewaarborgde vrijheden van de Amerikaanse burger niet achtergesteld mogen worden bij de strijd tegen het terrorisme.

Speurtocht
De autoriteiten zijn intussen een uitgebreide speurtocht begonnen naar zogeheten ”slapende cellen” van de terreurbeweging al-Qaida van Osama bin Laden. Deze speurtocht geldt de Verenigde Staten maar ook het buitenland. „Uit de aanslagen van september werd duidelijk dat zulke cellen hier in de VS aanwezig zijn en dat zij nauw samenwerken met cellen in het buitenland. Wij moeten die cellen zien op te sporen voordat zij actief kunnen worden”, aldus een woordvoerder van het ministerie van Justitie.

Washington heeft al met verschillende landen samenwerking afgesproken in de speurtocht naar dergelijke cellen. De VS hebben bijvoorbeeld al militaire specialisten naar de Filipijnen gestuurd om de regering daar te helpen in haar strijd tegen de moslimgroep Abu Sayyaf, die contacten zou onderhouden met al-Qaida.

Pakistan kreeg al snel na de aanslagen economische hulp ter waarde van een miljard dollar toegezegd als Islamabad wilde helpen bij de internationale antiterreurcampagne. Vorige week sprak president Bush met de Spaanse premier, Aznar, af dat de VS vertegenwoordigers van de FBI en van de inlichtingendienst CIA naar Spanje zou sturen om de Spaanse autoriteiten bij te staan in het opsporen van terroristen. De Amerikanen vermoeden dat er ook al-Qaida-eenheden actief zijn in Somalië, in Jemen en in Zuid-Amerika.

Intussen heeft Washington besloten te proberen de grens met Canada beter te controleren. Deze lange grens is vrijwel onbewaakt. Dat maakt het potentiële terroristen erg makkelijk om vanuit Canada met een bijzonder liberaal vreemdelingenbeleid en een laks veiligheidsbeleid over te steken naar de VS. Men heeft nu besloten leden van de Nationale Garde in te zetten om de gewone grenspolitie bij te staan. Dit is volgens minister Ashcroft een overgangsmaatregel, tot de gewone grensbewaking met voldoende nieuwe eenheden is uitgebreid.