Poetvedev en Medvetin delen de macht

Voor veel Russen hoefde er nog geen opvolger te worden aangewezen voor de huidige bewoner van het Kremlin. Na een ambtstermijn van twee keer vier jaar is Poetin nog altijd mateloos populair. Dat het scheidend staatshoofd de politiek oppositie heeft uitgeschakeld, de pers aan banden heeft gelegd en andere vrijheden heeft beknot, deert de meeste kiezers niet. Hoofdzaak is dat zij -dankzij de hoge olieprijs- weer een volle maag hebben en dat de rust in het land is weergekeerd. Toch kon Poetin niets anders dan aftreden. De Russische grondwet staat het een president niet toe langer dan twee aaneengesloten termijnen te regeren. Was Poetin aangebleven, bijvoorbeeld via een grondwetswijziging, dan had hij zich definitief ontdaan van zijn laatste democratische vernisje en zou zijn ware gezicht als autocraat voor iedereen zichtbaar zijn geworden.

Om de machtswisseling in goede banen te leiden, koos Poetin zijn eigen opvolger. Die vond hij in de persoon Dmitri Medvedev. Beiden kennen elkaar uit de tijd dat ze in Sint-Petersburg werkten voor toenmalig burgemeester Anatoli Sobtsjak. Poetin raakte in 1992 betrokken bij een financieel schandaal, waarop hij werd beschuldigd van zelfverrijking. De latere president ontsnapte aan rechtsvervolging dankzij de jonge jurist Medvedev, die lacunes in het dossier constateerde.

Poetin, die in 1996 naar Moskou vertrok, zou Medvedev niet vergeten. In 1999 haalde hij ”Dima”, die intussen in het bedrijfsleven aan de slag was gegaan, naar de hoofdstad, waarna het pijlsnel ging met diens carrière. In 2000 werd Medvedev bestuursvoorzitter van Gazprom, drie jaar later hoofd van het presidentiële bestuur en vanaf eind 2005 was hij vicepremier. Toen Poetin half december zijn loyale medewerker aanwees als zijn ideale opvolger, was zijn verkiezing slechts een formaliteit. Tijdens de -internationaal bekritiseerde- presidentsverkiezingen van 2 maart werd Medvedev gekozen met iets meer dan 70 procent van de stemmen. De nieuw gekozen president had toen allang laten weten Poetin als premier te willen.

De vraag die iedere waarnemer momenteel bezighoudt, is of er na deze week in Rusland iets zal veranderen. Medvedev geldt als liberaal en heeft in tegenstelling tot zijn voorganger geen KGB-verleden. Tijdens zijn verkiezingscampagne hekelde hij de welig tierende corruptie en het in Rusland heersende „rechtsnihilisme.” Bovendien is Medvedev na woensdag formeel de machtigste man van het land. Het Kremlin is onder Poetin opnieuw uitgegroeid tot hét machtsbolwerk, dat het parlement, de media en de regio’s volledig domineert. Zo kan het staatshoofd de premier op ieder gewenst moment de laan uitsturen.

Toch gaan maar weinigen ervan uit dat Medvedev na woensdag daadwerkelijk de nieuwe sterke man van Rusland wordt. Poetin noch Medvedev heeft zich uitgelaten over de verdeling van de macht; het enige dat ze kwijt willen is dat er sprake is van volledige harmonie over het bestuur van het land.

Sommige analisten menen dat Medvedev zich vooral zal bezighouden met de binnenlandse politiek en de economie. Als liberaal op westerse leest geschoeid, zou hij vooral buitenlandse investeerders moeten aantrekken.

Door als premier verder te gaan, maakt Poetin tegelijk duidelijk kenbaar nog geen afstand te willen doen van de macht. In zijn hoedanigheid als minister-president controleert hij het parlement, wat hem onder meer in staat stelt de president af te zetten. Daarnaast zijn als gevolg van een nieuw decreet de gouverneurs in de regio’s niet langer verantwoording verschuldigd aan het Kremlin, maar aan de premier. Uiteraard behoudt Poetin eveneens zijn greep op het wijdvertakte bureaucratische apparaat en de door de staat gecontroleerde bedrijven.

Dat Poetin er geen misverstand over laat bestaan wie de baas is, blijkt verder uit het feit hij dat de leiding op zich heeft genomen van Verenigd Rusland, de ”partij van de macht” die sinds de parlementsverkiezingen van december over een tweederdemeerderheid in de Doema beschikt. Die partij heeft de eigen regels zodanig aangepast dat Poetin ieder gewenst persoon onmiddellijk kan benoemen of ontslaan. Lid van Verenigd Rusland is de aanstaande premier echter nog altijd niet. Daarmee lijkt hij te willen aangeven boven de partij te staan en een soort ”moreel leider” te zijn.

Vanaf donderdag staat Rusland onder leiding van een tweemanschap: ”Medvetin” en ”Poetvedev”, zoals al in Rusland wordt gegrapt. Nooit eerder was de gelijkenis met de tweekoppige adelaar, vanouds het symbool van de tsaren, zo treffend. De Russische geschiedenis leert echter ook dat er altijd maar één machtscentrum is geweest: het Kremlin. De vraag lijkt wiens dagen zijn geteld, die van Poetin of Medvedev.

Poetvedev en Medvetin delen de macht

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?