Longloze kikkers ontdekt op Borneo
Op het Indonesische eiland Borneo is een kikker ontdekt die geen longen heeft en alleen door de huid ademhaalt.
De Barbourula kalimantanensis, zoals de waterkikker is gedoopt, werd in 2007 gevonden tijdens een expeditie naar een afgelegen deel van de provincie Kalimantan op Borneo, zei David Bickford, een bioloog die deze week met anderen verslag deed van de vondst in het wetenschappelijke tijdschrift Current Biology.De Barbourula kalimantanensis is de eerst bekende kikker zonder longen en kan worden toegevoegd aan een kort lijstje van amfibieën die deze eigenschap delen, waaronder enkele soorten salamanders en wormsalamanders. Bickford zei dat de longloze kikker, die een van de oudste ter wereld moet zijn, plat en bruin is, dat zijn bolle ogen bij het zwemmen boven water uitsteken en dat er huidflapjes aan zijn voor- en achterpoten zitten. Bickfords Indonesische collega Djoko Iskander kwam de kikker dertig jaar geleden voor het eerst tegen en heeft er al die tijd naar gezocht. Hij wist niet dat het diertje geen longen had tot de wetenschappers acht exemplaren opensneden in een laboratorium en bij alle acht de afwezigheid van longen constateerden.
Bickford suggereerde dat er sprake is geweest van „evolutionaire aanpassing” aan het koude, snel stromende water waarin de kikkers leven. „Waarschijnlijk moesten zij hun drijfvermogen verminderen om te voorkomen dat ze door de sterke stroom in de bergrivieren werden meegesleurd.” De kikker kan misschien duidelijk maken welke omstandigheden kunnen bijdragen tot extreme evolutionaire veranderingen, zei hij, omdat de Filipijnse kikker waarmee hij het meest verwant is en alle andere kikkersoorten wel longen hebben.
De ontdekking maakt het nog urgenter om het riviergebied waar de kikkers leven te beschermen, zeiden de biologen. Door illegaal hout kappen en goud delven is het ooit glasheldere water bruin geworden en zijn de rivieren vol geraakt met slib. De gouddelverij is zeer kleinschalig, maar „als het op duizend plaatsen langs een rivier gebeurt, is het effect enorm”.