De Nederlandse delegatie was de afgelopen twee dagen in Brussel druk bezig steun te verwerven voor de positie van de regering rond de film van Wilders. Den Haag hoopt in het geval van geweld vanuit de moslimwereld op een helder en eensgezind standpunt van de EU. Twee jaar geleden bij de rellen naar aanleiding van de Deense cartoons ging het er wat dat betreft nogal aarzelend aan toe. „We werken aan één geluid vanuit Europa”, heet het in de benadering van de minister-president. Voorlopig zijn de reacties enigszins afwachtend. Voorzitter Barroso van de Europese Commissie bijvoorbeeld wilde niet meer kwijt dan: „Balkenende heeft ons geïnformeerd.”Traditioneel, sinds 2000, staat het lenteberaad van de politieke zwaargewichten in het teken van een evaluatie van de Lissabonstrategie. Dan hebben we het over de aanpak om de economie te versterken. Het ging vooral om een herbevestiging van bekende doelstellingen, die de afzonderlijke landen dienen te vertalen in nationale programma’s. Een willekeurige greep uit de brij van aanbevelingen: de investeringen in kennis en innovatie vergroten tot 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp), de administratieve lasten voor het midden- en kleinbedrijf met een kwart verminderen, het aantal vroegtijdige schoolverlaters terugdringen, mensen beter toerusten voor de arbeidsmarkt en de concurrentie bevorderen in netwerkindustrieën als energie en elektronische communicatie.

Nederland scoort in economisch opzicht goed. Het behoort bij de allerbesten binnen de Unie, met een solide groei, een lage werkloosheid en een beperkte inflatie. Balkenende mocht zijn collega’s iets vertellen over hoe zijn land dat voor elkaar heeft gekregen. De leiders stellen in hun communiqué vast dat in de EU de structurele situatie gezond blijft, maar zij signaleren tegelijk onzekerheid die voortvloeit uit de onrust op de financiële markten, de recessiedreiging in de VS en de stijgende prijzen van olie en grondstoffen.

Een tweede hoofdmoot op de agenda vormde het beleid in de strijd tegen de klimaatverandering. Tijdens de vorige voorjaarstop zetten de regeringsaanvoerders de hoofdlijnen uit. Zij mikken op het reduceren van de uitstoot van kooldioxide (CO(in2(), in vergelijking tot het niveau in 1990, met 20 procent in 2020. Voorts moet dan 20 procent van de benodigde energie gewonnen worden uit duurzame bronnen als zon, wind en water.

Twee maanden terug presenteerde de Europese Commissie voorstellen omtrent de concrete inspanningsverplichtingen voor elk van de lidstaten en een geleidelijke uitbreiding van het emissiehandelssysteem voor de vervuilende industrieën. De volgende stap is behandeling en goedkeuring van dat omvangrijke pakket door de ministers van de 27 landen en het Europees Parlement.

Daarbij zullen nog stevige onderhandelingen plaatsvinden. Niettemin lijken de vooruitzichten gunstig. Uit de slotverklaring van het gistermiddag afgeronde overleg mogen we concluderen dat de voorliggende plannen in hun algemeenheid kunnen rekenen op groen licht. Zij zijn, zoals de formulering luidt, „een uitstekend startpunt en een uitstekende basis voor overeenstemming.” Balkenende sprak zelfs van „massieve steun.” De politieke chefs streven naar een akkoord voor het einde van dit jaar. Zij benadrukken dat de EU een voortrekkersrol wenst te vervullen bij de pogingen om in mondiaal verband eveneens klimaatafspraken voor de periode na ’Kyoto’ tot stand te brengen.

Er was in Brussel ook een discussie over de ideeën van Sarkozy om een zogeheten Mediterrane Unie op te richten, een platform voor samenwerking van de EU met de landen rond de Middellandse Zee. De Franse president heeft onder druk van vooral de Duitse bondskanselier Merkel zijn ambities op dat vlak flink afgezwakt. Zij legden met z’n tweeën de overige deelnemers aan de top een A4’tje voor met een compromistekst.

Het komt erop neer dat de contacten met de genoemde regio weliswaar een impuls krijgen, maar dat daarvoor niet een nieuwe instelling in het leven wordt geroepen. De beoogde intensivering zal gebeuren binnen het kader van het zogeheten Barcelonaproces, de reeds bestaande structuur voor de dialoog met de buren aan de zuidkant van ons continent. Op 13 juli is er een vergadering in Parijs om een en ander verder gestalte te geven.