Zapatero wacht zware klus in tweede termijn
MADRID (ANP) - De 47-jarige Spaanse premier José Luis Rodriguez Zapatero kan zich opmaken voor een tweede termijn, nu zijn socialistische PSOE de parlementsverkiezingen van zondag heeft gewonnen. Een eenvoudige klus zal die tweede regeerperiode niet worden.
Zapatero heeft van de Spaanse kiezers hoogstwaarschijnlijk niet de door hem zo gewenste absolute meerderheid in het parlement van 350 zetels gekregen. Het gevolg is dat de PSOE bij het regeren de steun nodig heeft van regionale partijen in Catalonië en wellicht ook van de gematigde Baskische Nationalistische Partij (PNV). Het ontbreekt Spanje namelijk aan een grote nationale liberale partij die zich als coalitiepartner van de PSOE zou kunnen opwerpen. Samenwerken met de centrumrechtse Volkspartij (PP) van oppositieleider Mariano Rajoy is door de grote tegenstellingen niet mogelijk.Als Zapatero moet samenwerken met partijen in Catalonië en Baskenland loopt hij het gevaar dat hij door die regio’s onder druk wordt gezet om toe te geven aan hun wens van lossere banden met Madrid. Ook in de afgelopen regeerperiode, die in 2004 begon, kreeg hij daar al mee te maken.
Verder moet Zapatero rekening houden met economische tegenslagen. Sinds zijn aantreden als regeringsleider na de verkiezingen van 2004 ging het Spanje voor de wind met forse overschotten op de begrotingen en jaren van gestage economische groei. In 2007 groeide de economie nog met 3,8 procent. Daar staat tegenover dat de inflatie in 2007 met 4,3 procent is gestegen, het hoogste cijfer sinds 1995, en dat de werkeloosheid fors is toegenomen. Spanje had vorige maand ongeveer 2,3 miljoen werklozen.
Veel Spanjaarden vrezen voor een economische recessie. De industriële productie is afgenomen en aan de hausse aan huizenbouwprojecten van de afgelopen jaren lijkt een eind te zijn gekomen. Na een piek in de zomer van 2007 zijn de huizenprijzen gaan dalen.
De Spanjaarden verwachten van Zapatero in diens tweede termijn daadkracht bij het bestrijden van de werkloosheid en het op peil houden van de koopkracht. Ook de strijd tegen het terrorisme wordt voor Zapatero een grote uitdaging. Een van de grootste mislukkingen uit zijn eerste termijn was het vredesoverleg met de Baskische terreurbeweging ETA. Eind 2006 maakte de terreurgroep met een aanslag een einde aan een in maart dat jaar afgekondigd bestand. Aan het vredesoverleg tussen de ETA en de regering kwam abrupt een einde.
Zapatero moest diep door het stof en erkende in het openbaar dat hij in het contact met de ETA te goed van vertrouwen was geweest. Na het beëindigen van het bestand arresteerden de Spaanse veiligheidsdiensten een aantal ETA-leden en ontmantelden ze verscheidene cellen van de Baskische terreurberweging.
Enkele dagen voor de verkiezingen werd echter duidelijk dat een nieuwe regering-Zapatero nog meer stappen tegen de ETA moet nemen. Ondanks recente politierapporten dat de terreurbeweging ernstig verzwakt is, werd een socialistisch raadslid vrijdag in Baskenland het slachtoffer van een aan de ETA toegeschreven terreuractie.