Buitenland

Dominee Paisley: gebalde vuist en uitgestoken hand

BELFAST (ANP) - Dominee Ian Paisley geldt voor zijn volgelingen als de man die Noord-Ierland redde van overgave aan de Ierse republiek. Anderen zien hem juist als de man wiens extremisme Noord-Ierland bijna definitief ten gronde richtte. Zijn bijnaam Dr. No dankt Paisley (1926) aan zijn langdurige en luidruchtige tegenstand tegen Ierland en alles wat rooms-katholiek is.

4 March 2008 21:23Gewijzigd op 14 November 2020 05:36
Dominee Ian Paisley stopt in mei als premier. Foto ANP
Dominee Ian Paisley stopt in mei als premier. Foto ANP

Dinsdagavond kondigde hij zijn vertrek aan als eerste minister van Noord-Ierland en als politiek leider, ongeveer een maand voor zijn 82e verjaardag. Begin mei neemt hij formeel afscheid.Paisleys radicale Democratische Unionistische Partij (DUP) boekte groot succes bij de verkiezingen een jaar geleden. Paisley zag zich daarmee gesteund in een radicale koerswijziging. Hij was onder druk van Londen, Dublin en de publieke opinie onderdeel geworden van iets dat hij altijd verafschuwde: samenwerking met Sinn Féin, de politieke tak van het verboden Iers Republikeins Leger IRA.

Op Goede Vrijdag (10 april) 1998 sloten protestanten en katholieken in Noord-Ierland een vredesakkoord, dat een einde maakte aan het geweld dat dertig jaar eerder was begonnen. Het akkoord voorzag in een regionaal parlement en een ministerraad. De radicale protestantse en katholieke groeperingen spraken verder af op termijn de wapens in te leveren.

Nog dat jaar werd een kabinet gevormd, maar het Noord-Ierse zelfbestuur werd verscheidene malen opgeschort na onenigheid over het inleveren van de wapens door de IRA. De republikeinen deden hun belofte pas in 2005 gestand.

Paisley weigerde lange tijd mee te doen aan besprekingen met Sinn Féin. Hij nam het de protestantse David Trimble uiterst kwalijk dat die het vredesakkoord had gesteund. Paisley noemde het „het grootste verraad dat een unionistenleider ooit aan de unionisten heeft opgedrongen”.

Uiteindelijk schoof Paisley echter toch met Sinn Féin-leider Gerry Adams aan tafel, nadat de katholieken het gezag van politie en justitie hadden erkend en daarmee definitief een einde hadden gemaakt aan hun revolutionaire verleden.

De vurige retoriek van Paisley, een mengeling van protestants fundamentalisme en intense loyaliteit aan de Britse kroon, en zijn onbuigzame vijandigheid ten opzichte van de Ierse republiek en het katholicisme hebben de dominee tot een gemakkelijk herkenbare figuur gemaakt. Door beelden van massademonstraties waarin hij pro-Britse unionisten met bulderende stem toespreekt, is Paisley de personificatie geworden van de Noord-Ierse verdeeldheid - en ironisch genoeg gezien zijn politiek activisme - ook van de uiteindelijke Noord-Ierse vrede.

In 1951 stichtte Paisley zijn eigen Vrij Presbyteriaanse Kerk. In de jaren zestig ging hij zich met politiek bemoeien. Hij zat in die periode twee keer in de gevangenis, drie maanden voor een protest tegen de ’roomse neigingen’ van gevestigde presbyterianen en zes weken voor het tegenhouden van een mars voor burgerrechten door katholieken.

De predikant richtte de DUP in 1971 op, twee jaar na het uitbreken van de onlusten in Noord-Ierland, als radicaal en minder seculier alternatief voor de gematigde UUP. In 1974 speelde hij een belangrijke rol bij het torpederen van het Sunningdale-akkoord, een voorloper van het Goede Vrijdag-akkoord.

041954 mrt 08

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer