Frankrijk heeft in het Midden–Afrikaanse land en ex–kolonie ongeveer 1450 militairen. De rebellenleiders die de wapens tegen Déby hebben opgenomen, hebben Frankrijk ervan beschuldigd de president nu al actief militair te steunen bij diens strijd tegen de opstandelingen. Frankrijk heeft dat ontkend. Wel zet Frankrijk militairen en vliegtuigen in voor het evacueren van buitenlanders uit Tsjaad.Zeven van de tien geregistreerde Nederlanders in Tsjaad hebben het land overigens inmiddels verlaten. Voor zover bekend bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, zijn nu nog drie Nederlanders in het land. Het gaat vooral om hulpverleners. De Nederlanders mogen zelf besluiten of ze weggaan.

Een alliantie van drie rebellenbewegingen rukte begin vorige week op vanuit het oosten van Tsjaad. In het weekeinde bereikten zij N’Djamena en belegerden het presidentieel paleis, waarbij volgens het Rode Kruis meer dan duizend mensen gewond zijn geraakt. Over het aantal dodelijke slachtoffers is niets bekend. Getuigen meldden lijken in de straten. Tussen de 15.000 en 20.000 mensen zijn gevlucht naar buurland Kameroen. Het Tsjadische leger zou weer de controle hebben in de hoofdstad.

De drie rebellengroepen sloten ongeveer twee maanden geleden een pact. Het gaat om de UFDD, UFDD Fondamentale en de RFC. Ze verzetten zich tegen het bewind van Déby, die zeventien jaar geleden door een coup aan de macht kwam. Hij wordt al jaren beschuldigd van corruptie, onderdrukking van de oppositie en het bevoordelen van leden van zijn Zagawa–stam. Die maken nog geen 3 procent uit van de bevolking.

Déby weet al jaren aan de macht te blijven door – volgens zijn critici – oneerlijke verkiezingen. Hij wijzigde ook de grondwet om langer op het pluche te kunnen blijven, een daad die tot rebellie leidde in legerkringen. Déby werd in april 2006 al bijna gewipt door de rebellen, maar door een slechte coördinatie en interne twisten tussen de rebellengroepen bleef de president aan de macht.

Het geldt volgens het westen als een feit dat buurland Sudan de rebellen steunt. Dat heeft weer alles te maken met het geweld in de Sudanese crisisregio Darfur. De opstandelingen daar zijn van dezelfde etnische groep als Déby en volgens Sudan krijgen ze ook alle steun van Tsjaad.

Om de kwestie nog ingewikkelder te maken herbergt Tsjaad momenteel ook nog eens honderdduizenden vluchtelingen uit Darfur. De Europese Unie heeft een militaire missie in oostelijk Tsjaad, bedoeld om die vluchtelingen uit Darfur te beschermen. De komst van de eerste grote groepen Europese militairen werd vrijdag stopgezet toen het geweld oplaaide. De EU–macht moet in totaal 3700 militairen omvatten, vooral van Franse komaf.

Sudan heeft ontkend dat het jongste rebellenoffensief actief is gesteund, juist om de komst van de EU–militairen – zo dicht bij de grens van Darfur – te frustreren.