Miljoenen migrantenarbeiders bivakkeren op de treinstations van steden als Peking, Sjanghai en Guangzhou, hopend op een trein naar hun thuisprovincies waar hun families wachten voor de viering van het Chinese nieuwjaarsfeest, dat op de avond van 6 februari begint. Maar juist de centrale provincies waar veel migranten vandaan komen, zoals Anhui, Henan, Hunan en Hubei, zijn zwaar getroffen door het winterweer dat zuidelijk China al twee weken in zijn greep houdt.Hagel, sneeuwstormen en ijzel veroorzaakten gebroken bovenleidingen en onbegaanbare spoorlijnen. Binnen de eerste twee dagen kwamen meer dan 130 treinen vast te staan. De situatie op het station van Guangzhou, de belangrijkste stad van het immense industriegebied rond de Parelrivier, is nijpend vanwege de honderdduizenden gestrande reizigers die in tenten zijn ondergebracht. Onder hen de bruid Xu Hui Min, uit Henan, die eigenlijk onderweg zou moeten zijn naar haar bruiloft.

Ook in Peking heerst lichte wanhoop. „Het is altijd moeilijk om een treinkaartje te kopen voor Chinees Nieuwjaar, maar dit jaar is het bijna onmogelijk”, zegt Zhao Ping Jia, een 32-jarige vrouw uit Anhui die in Peking werkt als schoonmaakster. „En van vrienden die wel een kaartje konden bemachtigen, hoor ik nu dat ze nog steeds onderweg zijn. Ze zitten al dertig uur of meer in de trein.”

Zhao zal hoe dan ook met een omweg naar haar familie op het platteland moeten. „Ik wilde reizen via de stad Hefei in Anhui, maar die wegen zijn nu onbegaanbaar. Ik zal via een andere provincie moeten reizen, omdat de normale route is ingesneeuwd.”

Maar ook stedelingen met geld genoeg voor vliegtickets zijn getroffen door het noodweer. Sophia Wang, een jonge studente aan een topuniversiteit in Peking, kan niet terug naar haar familie in Changsha, de provinciehoofdstad van Hunan.

„Mijn vlucht is al twee keer geannuleerd. Eerst zou ik zondag gaan. Toen ik hoorde dat die vlucht vervallen was, heb ik het ticket omgewisseld. Maar die vlucht is ook vervallen, en nu hoop ik dat ik woensdag meekan, maar ik denk het eerlijk gezegd niet. Nu probeer ik ook aan treinkaartjes te komen, om de kans te vergroten.”

De situatie is de afgelopen twee weken alleen maar verslechterd. Snelwegen in centraal China zijn onbegaanbaar geworden. De spoorwegen hebben 10.000 extra technici ingezet voor reparatiewerk. Het officiële verkeersdodental ten gevolge van het noodweer ligt op 49, maar de teller loopt door. De economische schade laat zich nog niet berekenen, maar loopt hoe dan ook in de miljarden euro’s. Door de transportproblemen krijgen elektriciteitscentrales geen kolen meer en daardoor is de stroomvoorziening bedreigd. Niet alleen fabrieken lijden daaronder, maar vooral de huishoudens. Twee van de getroffen provincies liggen ten zuiden van de rivier de Jangtse en verwarming is daar niet gebruikelijk. Volgens de staatsmedia zijn er nog geen mensen in hun huizen doodgevroren, maar als het winterse noodweer aanhoudt, is dat niet uitgesloten.

Ook de voedselvoorziening begint op sommige plaatsen nijpend te worden. Er wordt gehamsterd, markten krijgen geen voorraden en de prijzen voor rijst, groenten en eieren nemen toe. Peking vreest directe gevolgen voor de inflatie die momenteel toch al hoger is dan de regering graag ziet. Afgelopen vrijdag gaf de regering daarom de provincies orders om de bevoorrading hoe dan ook op peil te houden. Stijgende voedselprijzen en problemen met stroom en verwarming kunnen leiden tot sociale onrust.

„Mijn vrienden uit Hunan en Hubei zeggen me dat ik beter in Peking kan blijven”, zegt Sophie Wang die in Peking wacht op vervoer. „Ze vertellen dat er geen wateraanvoer meer is en ook geen elektriciteit. „We hebben het koud en niet genoeg te eten, we moeten ergens anders naartoe om warm te worden. Je kunt beter niet terug komen” zeiden ze tegen me.”

Het Chinees Nieuwjaar lijkt in 2008 op een grote teleurstelling uit te lopen. Traditioneel is dit het belangrijkste familiefeest, waarbij ieder lid van de familie aanschuift. Voor migrantenarbeiders en studenten is het zo ongeveer de enige keer in het jaar dat ze hun familie zien. Maar in plaats van een feestmaal aan een vol bezette tafel lijkt het Jaar van de Rat te beginnen met treurnis.