Corruptie centraal in Letse verkiezingen
Letland kiest zaterdag een parlement dat de Baltische staat de EU en de NAVO in moet loodsen. In de verkiezingsstrijd stonden echter binnenlandse onderwerpen, vooral de corruptie, centraal.
Volgens de peilingen krijgt Letland opnieuw een centrumrechtse regering. De Baltische staat heeft sinds de onafhankelijkheid in 1991 nog nooit iets anders gekend. Wel zijn de regeringen instabiel. Sinds de eerste vrije verkiezingen, in 1993, heeft de Baltische staat negen regeringen gekend, gemiddeld dus één per jaar.
De conservatieve Volkspartij van oud-premier Andris Skele, die deel uitmaakt van de regeringscoalitie van drie partijen, ligt in de peilingen met 14,9 procent van de ondervraagden voorop. Als de partij wint, wordt Skele mogelijk voor de vierde keer premier van het land. De liberale partij Nieuw Tijdperk van de vroegere president van de centrale bank, Einar Repse, staat met 13,6 procent op de tweede plaats. Waarnemers verwachten dat de partij van Skele met die van Repse in een nieuwe regering gaat samenwerken, waarbij een van beiden premier wordt.
In de verkiezingscampagne is het in het geheel niet over het toekomstig NAVO- of EU-lidmaatschap gegaan. Daarvoor bestaat onder de bevolking veel steun. De aandacht ging veel meer uit naar het geruzie tussen de regeringspartijen en de beschuldigingen van corruptie die over en weer vlogen. Nog deze week ontsloeg premier Andris Berzins minister Mareks Seglins van Binnenlandse Zaken. In een pamflet van de partij Letse Weg van de premier werd de Volkspartij van Seglins van allerlei kwaads beschuldigd. Toen de minister zich verontwaardigd tot Berzins wendde, kon hij zijn biezen pakken.
Het is algemeen bekend dat de politie, douane en ambtenaren van de Baltische staat omkoopbaar zijn. Bovendien komt ontduiking van de belastingen zoveel voor, dat ze de economische hervormingen, waar alle regeringen sinds 1991 naar hebben gestreefd, belemmert. Repse heeft veel aandacht getrokken met zijn compromisloze houding jegens de corruptie. Als bankpresident heeft hij veel respect opgebouwd doordat hij voor een stabiele nationale munt zorgde. „Mensen zijn alle problemen van de afgelopen jaren beu en willen een paar eenvoudige antwoorden. Velen zien Repse als ridder met een onbezoedeld blazoen die alle problemen kan oplossen”, aldus de politicoloog Zaneta Ozolina, hoogleraar aan de universiteit van Letland.
Premier Berzins had weinig baat bij veel aandacht voor de corruptie en probeerde de aandacht naar de buitenlandse politiek te verschuiven. Hij slaagde zo slecht in zijn opzet dat zijn partij, die sinds 1993 van alle Letse regeringen deel heeft uitgemaakt, het risico loopt de kiesdrempel van 5 procent niet te halen. In de peilingen staat de partij, die bij de verkiezingen van 1998 met ruim 18 procent nog de tweede partij werd, net boven de drempel.
Van de derde regeringspartij, de conservatieve Voor Vaderland en Vrijheid van oud-premier Guntars Krasts, is het ook lang niet zeker of die in het parlement terugkeert. De partij is in de verkiezingsstrijd vermalen tussen de partijen van Skele en Repse.
Ook voor Letlands Eerste Partij wordt het spannend. Deze nieuwe partij legt de nadruk op christelijke waarden in de politiek en wordt geleid door Eriks Jekabsons, een kickbokser die priester werd. De enige linkse partij in het toekomstige Letse parlement is de partij voor Mensenrechten in een Verenigd Letland van Janis Jukrans. Deze komt op voor de belangen van de grote Russische minderheid. Zij is voor toetreding tot de EU, maar wijst het NAVO-lidmaatschap af.