Obama voor de ouders, Bambi voor de kinderen
IOWA CITY - Iowa is de eerste staat in Amerika waar voorverkiezingen plaatsvinden. En omdat Iowa de eerste staat is, kan die de toon zetten. De kandidaat die de Republikeinse of de Democratische caucuses wint in Iowa is in driekwart van de gevallen ook de presidentskandidaat voor die partij geworden.
In Iowa besteden kandidaten veel tijd aan het ontmoeten van gewone burgers, iets wat later in de campagne onmogelijk wordt. Oorspronkelijk hoefde de kandidaat ook weinig geld uit te geven in de electorale proeftuin van Iowa. Maar nu heeft de campagne in Iowa de kandidaten handenvol geld gekost (Clinton en Obama spendeerden samen naar verluidt 34 miljoen euro), terwijl 330.000 inwoners hun stem uitbrachten.Met 100.000 aanwezigen zijn de Republikeinse voorverkiezingen beter bezocht dan voorheen, hoewel de jongeren het laten afweten. Slechts 10 procent van de Republikeinen onder de 30 jaar komt opdagen, in vergelijking met 22 procent van de Democraten. Sowieso is de opkomst bij de Democratische voorverkiezingen met 230.000 aanwezigen opvallend hoog.
Hoewel Iowa vier maal groter is dan Nederland, wonen er slechts 2,9 miljoen mensen, van wie slechts een klein deel in de caucuses meedoen. Het is een relatief onbekende, agrarische staat in het Midden-Westen van Amerika, waar een aantal Nederlanders zich aan het einde van de negentiende eeuw vestigde in plaatsjes als Orange City en Pella. Maar eens in de vier jaar is Iowa wereldnieuws: als de caucuses plaatsvindt.
In Iowa City stromen de Democraten om halfzeven uit hun huizen en lopen ze als kerkgangers over de besneeuwde straten naar het Clapp Auditorium, waar de Democratische caucus uit het noorden van de stad bijeenkomt. Wie ’s avonds niet voor zeven uur binnen is, kan niet meer meedoen. Diegenen die wel willen stemmen op hun favoriete presidentskandidaat, maar geen partijlid zijn, kunnen zich voor de gelegenheid inschrijven als lid van de Democratische Partij. Al snel is het auditorium gevuld met 765 kiezers, ouderen en jongeren, alleenstaanden en gezinnen - er wordt in een hoekje al snel een kleine crèche georganiseerd, met de tekenfilm ”Bambi” op een draagbare dvd-speler.
Republikeinen doen het op de snelle manier: elke kiezer geeft zijn keuze aan op een stembiljet en mag daarna weer huiswaarts keren. Maar de Democraten verdelen de zaal in acht secties -één voor elke kandidaat- en nodigen de kiezers uit om zich in groepen verdelen. Elk van de acht kandidaten heeft 15 procent van de stemmen nodig om naar de volgende ronde te mogen gaan.
Al snel wordt duidelijk dat Obama in dit progressieve stadsdeel verreweg de meeste stemmen heeft en dat Clinton en Edwards de kiesdrempel net hebben gehaald. De andere kandidaten lijken af te vallen. Dan kunnen de onderhandelingen beginnen; kiezers proberen elkaar over te halen om op hun kandidaat te stemmen. Om halfnegen wordt de laatste telling gedaan: de helft van de stemmen gaat naar Obama en de rest wordt verdeeld tussen Edwards en Clinton.
De twee winnaars in Iowa hebben nog een lange weg te gaan voordat zij presidentskandidaat voor de eigen partij kunnen worden. Clinton staat in New Hampshire -de volgende staat met voorverkiezingen- nog vooraan in de peilingen, en ook in de VS als geheel. Huckabee zal waarschijnlijk ook niet als eerste uit de bus komen in New Hampshire, waar weinig evangelischen te vinden zijn. Kandidaten zoals Rudy Giuliani en John McCain zullen het in de toekomst waarschijnlijk beter doen; beiden hadden Iowa grotendeels overgeslagen. Wat Iowa vooral bewijst is dat de strijd voor de presidentschap nog lang niet is beslist.