Een aantal Britse afgevaardigden dat tegenstander is van verdere eenwording en vertegenwoordigers van extreem rechts begonnen in de vergaderzaal in Straatsburg tijdens toespraken te schreeuwen en met spandoeken te zwaaien. Parlementsvoorzitter Pöttering maande, zichtbaar geërgerd, enkele malen tot „hoffelijkheid en fatsoen.”Het handvest werd ondertekend door Pöttering, door de Portugese premier Socrates, die tot eind deze maand het voorzitterschap van de Unie bekleedt, en door aanvoerder Barroso van de Europese Commissie. Zij benadrukten dat het document er uitdrukking aan geeft dat de EU niet zomaar een organisatie is, maar een waardegemeenschap. Het bevat een opsomming van de rechten en de vrijheden van elk individu op civiel, politiek, economisch en sociaal terrein.

Het charter kwam al tot stand in 2000. Tot dusver heeft het geen juridisch bindende werking. Dat verandert in 2009, bij de invoering van het beoogde hervormingsverdrag, waarover de regeringsleiders van de 27 lidstaten in oktober overeenstemming bereikten en waaronder zij vanmiddag in Lissabon hun handtekening hebben gezet.

Het handvest is er, anders dan het EP wilde, niet in opgenomen, maar er als een verklaring aan toegevoegd. Een speciaal artikel in het verdrag maakt echter wel voor de burger de inhoud ervan via de rechter afdwingbaar. Groot-Brittannië en Polen hebben wat dit laatste betreft een uitzonderingspositie bedongen.

Voorzitter Pöttering liet gisteren verder weten dat het Parlement voor volgend jaar zowel de paus, een rabbijn, een islamleider, als de dalai lama heeft uitgenodigd. De bezoeken passen in een interculturele dialoog, aldus Pöttering.

Europarlementslid In ’t Veld (D66) reageerde woedend op het geplande bezoek van de religieuze leiders. „Die horen hier niet. Het Parlement is neutraal. Religieuze boodschappen hebben hier geen plaats”, vond de D66’er. Ze meent dat de religieuze leiders discriminerende opvattingen hebben over homo’s en vrouwen.

CDA-leidster en theologe Martens vindt de bezoeken juist erg goed. „Geen wereldvrede zonder vrede tussen religies”, zegt Martens. „Het nieuwe EU-verdrag schrijft ook voor dat de EU een dialoog aangaat met religies.”

In januari komt er al een islamitisch spiritueel leider, de grootmoefti van Damascus. De andere religieuze leiders hebben nog niet toegezegd te komen.

Het is twintig jaar geleden dat een paus het Europees Parlement bezocht. Toen was er ook ophef. De toespraak van Johannes Paulus II werd verstoord door de Noord-Ierse dominee en Europarlementslid Ian Paisley. De protestant riep de katholieke kerkvorst toe: „U bent de anti-Christ, de vijand van Christus.” Paisley werd daarna hardhandig uit de zaal verwijderd.