Het debat dinsdagmiddag in Amsterdam over tieners en privacy in online sociale netwerken eindigt wat abrupt. Even daarvoor hebben het Platform Digibewust en de stichting Mijn Kind Online een onderzoek gepresenteerd over het gedrag van jongeren op sites waar ze zichzelf kunnen presenteren, zoals Hyves. Twee op de drie jongeren tussen de 12 en de 18 jaar hebben inmiddels zo’n eigen profiel, blijkt uit het onderzoek. Meisjes (75 procent) hebben iets vaker een eigen pagina dan jongens (60 procent).Volgens Marjolijn Bonthuis van Digibewust is duidelijk dat de meeste jongeren niet zomaar persoonlijke gegevens op internet plaatsen. „Er is gelukkig een zeker bewustzijn, maar we kunnen niet genoeg benadrukken dat je zo voorzichtig mogelijk moet zijn.”

Drie tieners vertellen iets van hun afwegingen bij het plaatsen van foto’s op Hyves. Geen van allen heeft ook echt moeite met gênante foto’s van henzelf die door anderen op internet worden geplaatst. Waar de grens ligt? De 17-jarige Django moet er niet aan denken dat er een foto van hem wordt verspreid waarop te zien is dat hij huilt omdat hij net heeft gehoord dat iemand is overleden. „Dat vind ik echt niet kunnen.” Een foto van hem waarop hij tijdens een kampfeest een roze pruik draagt, is daartentegen geen probleem. „Je kunt er ook weinig tegen doen.”

Een meisje van 17 legt uit waarom zij op haar pagina een foto laat zien waarop ze met twee vriendinnen een glas bier drinkt. „Het is een goede herinnering aan de eerste keer dat ik zonder mijn ouders op vakantie ging.” Of haar ouders er geen moeite mee hebben dat ze zichzelf zo presenteert? „Mijn moeder zit ook op Hyves en zij vindt het leuk. En voor mijn docenten zal het ook geen verrassing zijn als ze me zo zien.”

Meer problemen heeft de scholiere met het gedrag van een jonger meisje dat in haar ondergoed voor de webcam poseerde en vervolgens een vriendje daarvan in kennis stelde. „Dat vind ik onverantwoord. Die foto was direct binnen de hele school verspreid. Je moet het natuurlijk zelf weten of je dat doet, maar ik vind het wel wat onhandig. Je moet voorzichtig zijn op internet. Zo wilde mijn broertje laatst zijn adres doorgeven aan iemand uit Amerika, zodat die een of andere postzegel kon opsturen. Ik heb hem toen maar geadviseerd zulke persoonlijke gegevens nooit te geven.”

Zelfpresentatie
Voor dr. Patty Valkenburg, hoogleraar kind en media aan de Universiteit van Amsterdam, is het geen verrassing dat jongeren risico’s nemen door persoonlijke gegevens op internet te zetten. „Voor hun ontwikkeling is het belangrijk los te komen van hun ouders en een eigen identiteit te verkrijgen. Daarvoor is het belangrijk zich aan te sluiten bij leeftijdsgenoten en hechte vriendschappen te ontwikkelen. In dat proces spelen sites zoals Hyves een grote rol. Privacy is dan tijdelijk ondergeschikt aan de drang tot zelfpresentatie en zelfonthulling. Jongeren schatten de risico’s van hun gedrag anders in dan volwassenen, omdat tijdens de puberteit de behoefte aan sensatie een piek bereikt.”

Het debat aan het eind van de middag draait vooral om de vraag welke verantwoordelijkheid beheerders van sites zoals Hyves en Habbo Hotel zelf moeten nemen om de privacy van jongeren te beschermen. Wat kunnen profielsites met de bewering van Sjoera Nas van het College Bescherming Persoonsgegevens dat jongeren beneden de zestien jaar alleen met toestemming van hun ouders persoonlijke gegevens op internet mogen plaatsen? Justine Pardoen van Mijn Kind Online stelt voor om standaard die profielen niet openbaar te maken. Raymond Spanjar van Hyves vindt dat geen oplossing. „Dan maken die jongeren de volgende dag een nieuw profiel aan en zijn ze opeens achttien jaar.” Nas: „Het is niet onze bedoeling de Hyvestent te sluiten. Maar profielsites moeten wel iets aan hun privacybeleid gaan doen.”