Daar konden leden hun suggesties inbrengen voor de partijvernieuwing. Het debat daarover heeft een extra impuls gekregen vanwege het verlies tijdens de laatste verkiezingen van de Tweede Kamer. De VVD verloor toen veertien van de 38 zetels.

„Het links-rechtsdebat staat vandaag niet centraal”, zo sprak Eenhoorn tijdens zijn openingswoord. „Wat vooropstaat, is: we willen een sterke liberale partij.” Een van de aanwezigen riep vervolgens: „En meer rechts.”

Ook op de zogenaamde ideeënwand, waar de leden hun suggesties voor partijvernieuwing op konden schrijven, pleitten velen voor een duidelijker liberale koers. „We missen vrije gedachten en liberale ideologie. Fortuyn (en Heinsbroek) genereren ideeën.” „Wees helder in het verwoorden van liberale standpunten.” „Laten we eens echt liberaal worden.” „Lijf de LPF in en neem 50 procent van de extraversie over.”

In het werkgroepje dat zich zaterdag bezighield met het optreden in de maatschappij, kwam de koers van de partij ook aan de orde. De deelnemers aan het debat pleitten voor een duidelijk optreden tegenover de kiezers. „We moeten zichtbaar zijn in de maatschappij. We moeten onze nek uitsteken. De compromissen moeten we niet als standpunt gaan verdedigen”, aldus Van de Haar, die de werkgroep leidde.

VVD-fractievoorzitter Zalm is het daarmee eens, zo liet hij weten tijdens een afsluitende speech. Hij vindt ook dat de partij zich meer bezig moet houden met de problemen in de maatschappij dan met zichzelf. Over veel onderwerpen zal de VVD een permanente discussie moeten starten. De partij zal niet extra aantrekkingskracht krijgen op kiezers als zij zich alleen organisatorisch vernieuwt, denkt Zalm. „Het is meer cultuur dan structuur.”

De aanwezigen vonden echter wel dat de partij zich ingrijpend moet hervormen. Zo moeten de leden direct de nieuwe lijsttrekker kiezen. Op dit moment kiezen de leden getrapt via hun afdeling. Overigens verzet de fractievoorzitter zich niet tegen het principe ”one man, one vote”. Sommigen stelden voor de verkiezing per post of via internet te houden, maar daar voelt Zalm niet zo veel voor. Hij vindt dat de leden wel de moeite moeten nemen om op een vergadering te komen. Veel leden willen ook de invloed van de regionale en de provinciale bestuurders indammen.

Zalm kondigde zaterdag aan dat hij een panel gaan samenstellen van zo’n honderd mensen die hem via e-mail van kritiek en suggesties voorzien.

Het hoofdbestuur van de VVD gaat de aangedragen suggesties omzetten in concrete voorstellen. De ledenvergadering van 23 november aanstaande neemt de definitieve beslissingen.

voetnoot (u17(Zie ook pag. 8: ”Donkere wolken boven VVD”.