Vervoer over de weg is veel goedkoper, maar sommige gebieden zijn nog steeds niet te bereiken. Daarom worden geldverslindende vliegtuigen ingezet om de naar voedsel snakkende slachtoffers te behoeden voor hongersnood.De VN hebben al verschillende oproepen gedaan aan de internationale gemeenschap voor extra geld. Er komt echter veel te weinig binnen. Dat het WFP desondanks overgaat tot dure voedseldroppings, geeft aan hoe nijpend de situatie is. Het is de eerste keer in de geschiedenis van Uganda dat tot deze drastische maatregel wordt overgaan.

„Wij hebben geen keus”, zegt Konjit Kidane, hoofd logistiek van het WFP in Uganda. „Tienduizenden mensen die in vluchtelingenkampen wonen, hebben al sinds juli geen voedsel gekregen. Ze zijn aan hun lot overgelaten. We zien de ondervoeding hand over hand toenemen.”

In het noorden van Uganda verblijven 1,7 miljoen mensen al jarenlang in vluchtelingenkampen doordat rebellen van het Verzetsleger van de Heer (LRA) het leven in hun dorpen onmogelijk maakte. Het WFP distribueert al die tijd al voedsel onder deze vluchtelingen met behulp van grote vrachtwagens. Door de overvloedige regenval zijn veel wegen onbegaanbaar, zeker voor zwaar beladen vrachtwagens.

Vluchtelingen in het kamp Ollilim keken vrijdag hun ogen uit toen het grote WFP-vliegtuig overvloog en ruim honderd zakken voedsel dropte. De alleenstaande vrouw Roja Angom overleeft met haar twaalf kinderen al wekenlang op één karige maaltijd per dag.

„Iedere dag loop ik direct na zonsopkomst naar gebieden hier 5 tot 7 kilometer vandaan”, zegt Roja. „Daar pluk ik groenten die in het wild voorkomen. Om vier uur ’s middags ben ik terug en dan deel ik de oogst met mijn twaalf kinderen. Meestal bestaat de maaltijd uit drie eetlepels per persoon.” Enkele van haar kinderen zijn zichtbaar ondervoed. Ze hebben dikke buiken door hongeroedeem.

Verpleegster Lilly Akwir ziet in het kamp toe op de gezondheidstoestand van de 10.000 bewoners. „Elke ochtend melden zich bij mijn kliniek zo’n zestig cliënten. De meesten hebben malaria of diarree. Dat komt door de slechte hygiënische omstandigheden. De grond is hier zo rotsachtig dat we geen diepe latrines kunnen graven. Die zijn dus snel vol. Toen er zo veel regen viel, zijn sommige latrines overstroomd. De inhoud verspreidde zich over het kamp. Bovendien doen veel kinderen overal hun behoefte. Dat is de oorzaak van de grote toename van diarreeklachten, waardoor mensen nog verder verzwakken.”

Steeds meer kampbewoners overleven op een dieet van uitsluitend wilde groenten. Die zijn op zich heel gezond, maar volgens zuster Lilly gaat de gezondheid van mensen zienderogen achteruit door dit eenzijdige, proteïnearme dieet.

Oktober zou het begin moeten zijn van een periode van overvloed. In Uganda kan tweemaal per jaar worden geoogst. De belangrijkste oogstperiode begint eind oktober. De overstromingen hebben het overgrote deel van de oogst in dit deel van Uganda echter verwoest.

Het verhaal van Alex Ongom is tekenend voor dat van de meeste gezinnen in dit kamp. „Wij wonen hier al enkele jaren. Dankzij vredesbesprekingen tussen de regering en de rebellen was in juni de situatie veilig genoeg om terug te keren naar mijn dorp. Daar bezit ik 4 hectare grond. Van de regering en een hulporganisatie kreeg ik pinda’s en granen om te planten. In juli begonnen de regens. Een maand later waren mijn gewassen totaal verrot. Ik kon niets oogsten. Toen keerde ik terug naar dit kamp, maar hier was ook geen voedsel.”

De bewoners van Ollilim en nog vier andere kampen in de omgeving zijn volgens Konjit Kidane van het WFP dubbel slachtoffer. „De afgelopen jaren zijn deze mensen verzwakt door het eentonige leven in de kampen. Het WFP en andere hulporganisaties zorgen weliswaar voor voedsel en gezondheidszorg, maar veel mensen raakten gedeeltelijk hun waardigheid kwijt. Daarnaast zijn ze afhankelijk geworden van voedselhulp. Zo verleren ze het langzaam maar zeker om op eigen kracht te overleven in de weerbarstige omgeving waar zij altijd gewoond hebben.

Eindelijk konden zij dit jaar naar hun dorpen terug, maar nu zijn ze hun eerste oogst verloren. Ze zijn weer terug bij af. De zoveelste klap in hun leven.”

Het WFP verwacht nog minstens tot maart volgend jaar in Uganda 300.000 overstromingsslachtoffers en 1,4 miljoen vluchtelingen van voedsel te moeten voorzien.

Ollilim ligt in een van de zwaarst getroffen overstromingsgebieden. In grote delen van Uganda is de situatie nu nog niet zo acuut als daar. Tot nog toe is slechts 1,7 miljoen dollar binnengekomen voor wat het WFP speciale operaties noemt: repareren van bruggen en wegen en het uitvoeren van voedseldroppings. Op korte termijn moet voor het aanschaffen van voedsel en deze speciale operaties nog 20 miljoen dollar worden gedoneerd. Zo niet, dan dreigt volgens het WFP een humanitaire crisis.