Tot nog toe is er weinig bekend over therapietrouw in Afrika. Er is wel onderzocht of door aids geïnfecteerde Afrikanen die in aanmerking kwamen voor de therapie, beginnen met slikken. Die studies leverden een positief beeld op. Wat echter nog nauwelijks is onderzocht, is hoelang de desbetreffende Afrikanen erin slagen hun dagelijkse medicatie te blijven slikken. Nu blijkt dat in Afrika bijna 40 procent van de deelnemers binnen twee jaar afhaakt. Bij antiaidstherapieën in westerse landen bedraagt de uitval na twee jaar slechts 20 procent.De studie is deze week gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift PLoS Medicine. De onderzoekers van de Amerikaanse universiteit Boston University School of Public Health noemen de uitkomst verontrustend. Voor hun onderzoek hebben zij de uitkomsten bestudeerd van 32 kleinere (deel)studies naar therapietrouw in Afrika.

Zij geven aan dat het cijfer van 61 procent therapietrouw slechts een schatting is. „De werkelijke cijfers van succes bij behandelprogramma’s in Afrika zouden nog wel eens lager kunnen uitvallen, wanneer in overweging wordt genomen dat cijfers van programma’s die extreem laag scoren, doorgaans niet worden gepubliceerd.”

In Afrika zijn 25 miljoen mensen geïnfecteerd met het hiv-virus, de veroorzaker van aids. Jaarlijks raken 3 miljoen Afrikanen geïnfecteerd met hiv en overlijden 2 miljoen mensen aan aids.

Sinds 1996 hebben hiv-positieve mensen in rijkere landen toegang tot medicijnencocktails. Die medicijnen leiden nog niet tot genezing, maar stellen hen wel in staat om een redelijk normaal leven te leiden. De medicijnen zijn echter duur. Pas de afgelopen vijf jaar zijn in Afrika op steeds grotere schaal antiaidstherapieën van start gegaan. Meestal met hulp van internationale donoren, zodat deelnemers in Afrika weinig of niets voor de medicijnen hoeven te betalen.

Het is van groot belang dat deelnemers aan zo’n therapie dagelijks hun medicijnen blijven slikken. Stoppen zij daarmee, dan is de kans groot dat zij snel verzwakken en overlijden. Bovendien kunnen de virussen die zij dragen immuun worden voor de antiaidsmedicijnen.

Het feit dat hiv-geïnfecteerden tot aan hun dood trouw medicijnen moeten slikken, baart gezondheidsmedewerkers in Afrika al langer zorgen. Op het moment dat mensen worden toegelaten tot een antiaidstherapie, zijn zij namelijk erg ziek en voelen ze zich beroerd. Nadat deelnemers een tijdje trouw hun medicijnen slikken, voelen zij zich een stuk beter.

Het is niet de bedoeling dat sommige Afrikanen denken dat zij dan wel kunnen stoppen met het slikken van medicijnen. Na verloop van tijd worden zij weer ziek en nemen, soms onder een andere naam, opnieuw deel aan een antiaidstherapie.

Een aantal van de deelnemers die stopten met de therapie, bleek te zijn overleden. Blijkbaar waren zij al te ziek op het moment dat zij voor de medicijnen in aanmerking kwamen. Een logische conclusie is dus dat hiv-geïnfecteerden in Afrika in een vroeger stadium van de ziekte toegang moeten krijgen tot medicijnen.

Het grootste deel van de mensen die stoppen met de therapie, is echter uit beeld verdwenen. Dat betekent dat onbekend is waarom zij hun medicijnen niet meer kwamen ophalen. Die onduidelijkheid verontrust de onderzoekers.

Soms stoppen mensen omdat zij het geld niet hebben om naar de kliniek te reizen. In andere gevallen hebben ze geen geld om medicijnen te kopen. Bij de meeste antiaidstherapieën krijgen mensen hun medicijnen gratis, maar in enkele gevallen moeten zij een kleine eigen bijdrage betalen.

Het blijft echter gissen naar de oorzaken. De onderzoekers hebben alleen kunnen ontdekken hoeveel mensen voortijdig stoppen met de therapie, niet waarom zij dit doen.