Wanhoop, beschuldigingen en tranen kenmerken het bezoek van de Nederlandse veteranen aan de toenmalige Bosnische moslimenclave. De weduwen in de stad zijn allesbehalve blij met hun komst.De Nederlandse VN-militairen zouden Srebrenica beschermen. Maar toen in de zomer van 1995 de Bosnisch-Servische troepen van generaal Mladic het gebied binnentrokken, bleek Dutchbat niet in staat bescherming te bieden.

Servische soldaten scheidden de mannen van de vrouwen. De lichtbewapende Nederlandse soldaten waren getuige van het vertrek van duizenden moslimmannen. Volgens de Bosnisch-Servische generaal Ratko Mladic zou hen niets overkomen.

Veel moslims vluchtten nog naar het Nederlandse kamp, maar de meesten werden niet toegelaten. Vlak daarna werden naar schatting 8000 mensen vermoord, merendeels mannen. Op een begraafplaats tegenover de voormalige Nederlandse basis liggen zo’n 3000 slachtoffers van het bloedbad.

„Jullie moeten je schamen om hier terug te komen”, fluisterde Sabra Kolenovic, die haar man en haar zoon verloor. Ze keek woensdag toe terwijl de soldaten en familieleden de voormalige fabriek betraden die dienstdeed als hoofdkwartier van de Nederlandse VN-troepen.

„Hebben jullie echt onderscheidingen ontvangen voor wat jullie hier hebben gedaan?” schreeuwde ook Munira Subasic, hoofd van de stichting Moeders van Srebrenica. „Hier zoeken ouders nog steeds naar de beenderen van hun kinderen. Waarom hebben jullie niet eens geprobeerd één leven te redden?”

„Zij lieten hen toe ons af te slachten”, zei de 57-jarige Aisa Omerovic, die haar man, twee broers en veel andere mannelijke familieleden verloor. „Door hun schuld heb ik niemand meer”, aldus Omerovic doelend op Dutchbat.

Familieleden van de slachtoffers daagden de Nederlandse staat en de Verenigde Naties voor de rechter omdat die de volkerenmoord zouden hebben laten gebeuren. Ze verloren de zaak. Dit kwam doordat de Nederlandse regering succesvol de verantwoordelijkheid van zich afschoof door te zeggen dat de troepen zich op bevel van de Verenigde Naties moesten terugtrekken.

De soldaten zeiden dat ze deden wat ze konden, dat hun eigen leven ook gevaar liep en dat de VN geen steun verleenden. Een van de soldaten erkende dat er fouten zijn gemaakt. Hij zei dat sommige soldaten niet goed op hun taak waren voorbereid.

„Ik heb veel respect voor u. Ik ben hiernaartoe gekomen om dat respect te tonen en met u te praten”, zei voormalig soldaat Boudewijn Kok, die tijdens de slachting in Srebrenica was.

„Ik voel me net zo hulpeloos als ik me toen ook voelde”, zei Monique Bergman tegen persbureau Reuters. Bergman was net twintig jaar oud toen ze als vredessoldaat in Srebrenica diende.

„Niets kunnen doen is een afschuwelijk gevoel dat me jaren heeft achtervolgd. Ik zat jarenlang psychisch in de knoop door wat ik hier heb meegemaakt.”