Het Karolinska Instituut kende de Amerikaans–Italiaanse onderzoeker Mario Cappechi (70), de Amerikaan Oliver Smithies (82) en de Brit Martin Evans (66) de prijs toe voor de ontwikkeling van de methode om bepaalde genen in muizen uit te schakelen. De eerste publicaties over de ’knock–out muizen’ dateren uit 1989. „We begrijpen hierdoor de mechanismen achter veel ziekten nu beter", zei Erna Möller, voorzitter van het Nobelcomité. „Zonder twijfel is deze prijs zeer verdiend".Aan de voornaamste wetenschappelijke prijs voor medici is een geldbedrag van 1,1 miljoen euro verbonden. Het fokken van ’knock–out muizen’ is inmiddels een standaard onderzoekstechniek in de genetica. Als de functie van een gen onbekend is, kunnen onderzoekers daar aanwijzingen over krijgen door een muis te maken waarbij het bewuste gen is uitgeschakeld (’knock–out’). Vaak loopt er door die ingreep iets mis in de embryonale ontwikkeling of later bij de stofwisseling of de voortplanting.

Verwijdering van genen waarvan wordt gedacht dat ze belangrijk zijn, blijkt lang niet altijd een groot effect te hebben. Deze knock–out studies maken duidelijk dat er maar weinig bekend is over de functie van genen, maar ook dat studies in gekweekte cellen daar in veel gevallen geen goed zicht op geven. Door het maken van knock–outs van tumoronderdrukkende genen is het wel mogelijk hun rol bij het ontstaan van kanker en diabetes te bestuderen.

Capecchi (Universiteit van Utah in Salt Lake City) en Smithies (Universiteit van North Carolina in Chapel Hill) isoleerden het betreffende muizengen en haalden er een stukje uit, zodat het niet meer werkte. Dat heet een ’knock–out’ gen.

Evans (Universiteit van Cardiff) werkte aan embryonale stamcellen bij muizen en ontdekte hoe deze uit een embryo te winnen waren. Het veranderde gen werd ingebracht in embryonale stamcellen van muizen. De drie wetenschappers bleken in staat elk willekeurig gen van muizen te veranderen.

Onverwacht komt de onderscheiding van de drie wetenschappers niet. In 2001 kregen ze in de verenigde Staten al de Lasker Prijs. Dat wordt wel gezien als een teken dat de Nobelprijs op komst is.