De advocaat van Papon, Francis Vuillemin, noemt de vrijlating vanuit juridisch oogpunt echter de grootste dag van zijn advocatenleven. Het heeft volgens hem gevolgen voor tal van andere gevangenen „die niet in de Franse gevangenissen thuishoren”.

De Franse justitie bepaalde dat de slechte gezondheidstoestand van Papon zijn vrijlating rechtvaardigt. Hij werd in 1998 veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf wegens zijn rol bij de deportatie van zeker 1500 Franse joden tussen 1942 en 1944.

Papon krijgt zijn volledige bewegingsvrijheid niet terug. Als hij zich buitenshuis wil verplaatsen, moet hij eerst toestemming aan de autoriteiten vragen. Hij woont buiten Parijs in het departement Seine-et-Marne. Enkele weken geleden meende justitie nog dat de buitengewoon zware misdrijven, misdaden tegen de menselijkheid, die Papon pleegde, een vervroegde vrijlating niet toelieten. Een beroepshof is daar op teruggekomen en heeft alsnog besloten hem vrij te laten.

Papon was een hoge ambtenaar in het door maarschalk Pétain in de zomer van 1940 in Vichy gevestigde regime dat sympathiseerde en samenwerkte met de nazi’s. Het bewind deed enthousiast mee aan de jodenvervolging en stuurde zo snel „illegale joodse vluchtelingen” naar Duitsland dat de nazi’s ze aanvankelijk weerden.

Papons carrière leed niet onder zijn functies tijdens het Vichy-regime. Net als veel Fransen koos hij voor de verdrijving van de Duitsers uit Frankrijk alsnog partij voor het verzet. Na de bevrijding kreeg hij er een onderscheiding voor en onder De Gaulle werd Papon politiechef in Parijs. Onder president Giscard d’Estaing was hij minister voor Begroting.

Pas in 1981 kreeg de topambtenaar problemen met zijn Vichy-verleden. Een satirisch blad, Le Canard Enchaîné, publiceerde deportatieorders die Papon in Bordeaux had ondertekend. In 1983 werd een aanklacht ingediend maar pas in oktober 1997 begon het proces tegen hem.

Voor Frankrijk was het een historisch proces, omdat velen in het land geloofden dat de vervolgingen voornamelijk het werk en de verantwoordelijkheid van de Duitse bezetters waren. Het proces en de veroordeling van Papon ondermijnden die mythe en belichtten de vrijwillige dadendrang van veel Fransen om de Duitsers van dienst te zijn.