En daar was hij weer, Geert Wilders. Donderdag was het opnieuw zijn dag. Provocerend, zoekend naar de grenzen van de parlementaire etiquette. Het debat had eigenlijk moeten gaan over het wereldwijde islamitisch activisme. Maar daarover werd nauwelijks gesproken.Het begon nog zo vrolijk. Wilders was jarig, vertelde hijzelf. Een mooier cadeau dan een debat over de islam had hij niet kunnen krijgen. Snel daarna verdween de glimlach. Het was al 1400 jaar „oorlog” met de islam. Net als in de zomer pleitte de PVV’er voor een verbod op de Koran, „het Mein Kampf van de islam.” Ja, hij had misschien wel een wat extreem standpunt, maar hij was tenminste geen lafaard, zei hij in de richting van PvdA-Kamerlid Dijsselbloem.

Vervolgens wendde hij zijn hoofd naar links en richtte zich rechtstreeks tot PvdA-minister Vogelaar. De bewindsvrouw voorziet, bleek recent uit een interview, op de lange termijn in Nederland een joods-christelijk-islamitische traditie ontstaan. Wilders: „U toont daarmee aan dat u knettergek bent. U verraadt de Nederlandse cultuur. U moet die woorden inslikken, anders zegt de PVV het vertrouwen in u op.”

PvdA’er Dijsselbloem, GroenLinksleider Halsema en D66’er Pechtold haastten zich naar de interruptiemicrofoon. Dijsselbloem wees Wilders fijntjes op het feit dat hij eerder in zijn bijdrage nog stelde dat binnen de islam niet fatsoenlijk met mensen wordt omgegaan. „Nu maakt u zich er zelf schuldig aan.” „Dat is dan jammer”, antwoordde Wilders laconiek.

ChristenUnie-fractievoorzitter Slob probeerde Wilders tot inkeer te brengen. „U werkt splijtend.” En ook SGP-Kamerlid Van der Staaij distantieerde zich van de PVV-leider. „U koestert de joods-christelijke traditie. Wilt u nu terugkeren naar de fatsoensnormen van die traditie en het woord ”knettergek” terugnemen?” Wilders gezicht verstrakte: „Mijn woorden terugnemen? Ik herhaal: de minister is knettergek geworden.”

Het duurde precies 1 uur en 38 minuten, de Wildersshow. Toen pas was het de beurt aan de andere woordvoerders voor hun bijdrage. Het tekent de onmacht van de parlementariërs om Wilders’ verbale geweld te stoppen.

In de parlementaire geschiedenis hebben politici wel vaker gebroken met de Haagse mores. De socialistische leider Troelstra klauterde in 1916 op de Kamerbankjes om vervolgens een tirade tegen een liberaal te beginnen. In het interbellum zorgden communisten en NSB’ers nog wel eens voor een opstootje. Janmaat van de Centrum Democraten vertoonde onparlementair gedrag. En ook SP-leider Marijnisssen lag in zijn begintijd dwars door bijvoorbeeld de koningin drie Hema-worsten cadeau te doen. Maar inmiddels heeft Marijnissen zich aangepast. Dat lijkt met Wilders niet zo snel te gebeuren.

De PVV-leider weet zich gesteund door de peilingen. Volgens sommige opiniepeilers staat zijn partij op zo’n twintig zetels. Wilders zelf beroept zich regelmatig op „de mensen in het land” die „net als ik denken.” Juist daardoor voelen Kamerleden zich, anders dan bij Janmaat, genoodzaakt te reageren. „Voor je het weet maak je van hem een martelaar”, zeggen sommigen.

Wat is het antwoord op Wilders? Toch maar op inhoudelijke gronden het debat aangaan, verzuchten Pechtold, Slob en Van der Staaij. Maar dat is wel lastig als de opponent lang niet altijd inhoudelijke argumenten aandraagt. Ze voelen zich machteloos.

Sommige Kamerleden gaan mee in de retoriek van de PVV-voorman. „U bent met uw uitleg van de Koran net zo extreem als Bin Laden”, riep Dijsselbloem donderdag. Wilders lachte geluidloos. Alsof hij het besefte: hij had de regie in handen.