In het rapport roept de organisatie lidstaten op om de in juni vernieuwde richtlijnen voor de handelwijze bij epidemieën strikter te volgen dan nu gebeurt.Jaarlijks reizen naar schatting 2,1 miljard passagiers per vliegtuig. Volgens directeur-generaal van WHO Margaret Chan is dat een van de oorzaken dat er gemiddeld elk jaar een nieuwe ziekte opduikt.

Om de wereldbevolking beter tegen epidemieën te beschermen, stelde de WHO in juni de internationale gezondheidsregels bij, die voorschrijven dat gevaarlijke uitbraken van ziektes zo spoedig mogelijk bij de organisatie moeten worden gemeld. Momenteel moet de WHO in bijna de helft van de gevallen de uitbraak van een epidemie via de media vernemen.

Dat een mogelijk besmettingsrisico vaak te laat wordt gemeld, werd eerder dit jaar geïllustreerd toen een Amerikaanse advocaat met een in potentie zeer besmettelijke vorm van tuberculose naar Europa reisde. De Amerikaanse autoriteiten wisten uiteindelijk de 127 medepassagiers te achterhalen die aan de ziekte hadden blootgestaan, maar meldden het incident pas toen de advocaat Europa alweer verlaten had. Het besmettingsgevaar van de tuberculose bleek uiteindelijk mee te vallen, maar de WHO en Europese landen konden door de late melding niet zelf actie ondernemen om een epidemie te voorkomen.

Volgens het rapport is er ook meer internationale samenwerking nodig op het gebied van het onderling uitwisselen van virussen voor de ontwikkeling van vaccins. Zo weigert Indonesië, het land dat het zwaarst getroffen is door de vogelgriep, monsters te delen met de WHO. Ook China weigerde lange tijd monsters van het dodelijke vogelgriepvirus H5N1 te sturen.

Volgens de WHO zijn er de afgelopen generatie 39 nieuwe pathogenen, of ziekteverwekkers, ontdekt. „En het zou naïef en zelfgenoegzaam zijn om aan te nemen dat er vroeger of later niet een nieuwe ziekte, net zoals aids, ebola of sars, de kop opsteekt”, aldus het rapport.