Hij neemt de functie over op een moment dat mensenrechtenorganisaties scherpe kritiek hebben op de manier waarop in veel landen na 11 september wordt omgesprongen met de rechten van de mens. De Internationale Commissie van Juristen (CIJ) heeft de Braziliaan gevraagd zich hard te maken voor een orgaan dat moet controleren of de nieuwe antiterreurwetgeving in de VS niet in strijd is met de mensenrechten.

Dezelfde compromisloze werkwijze als die van de Ierse Robinson, die landen als Rusland, China en de Verenigde Staten irriteerde met haar kritiek, wordt echter niet verwacht van Vieira. De baas van de Braziliaan, Secretaris-Generaal van de VN, Kofi Annan, had niet voor niets gezegd dat hij zocht naar iemand met een subtielere stijl dan Robinson.

Vieira verdiende zijn sporen tijdens een 33-jarige carrière bij de Verenigde Naties. Hij leidde onder meer VN-missies in Rwanda, Kosovo en Oost-Timor. Bij die laatste missie dwong hij veel respect af, omdat hij de overgang van de Indonesische provincie naar onafhankelijkheid succesvol leidde.