Brandweerlieden uit de wijde omgeving en bewoners van genoemde stad, die vanwege de culturele waarde die hij vertegenwoordigt op de Werelderfgoedlijst van de Unesco prijkt, vochten de afgelopen dagen met man en macht over een front van zo’n 15 kilometer tegen de oprukkende vuurzee. De autoriteiten riepen de noodtoestand uit en gelastten de evacuatie van burgers uit omringende dorpen. Een flink aantal huizen viel ten prooi aan de vlammen en meer dan twintig personen raakten bij de bluswerkzaamheden gewond. Woensdag lukte het de situatie onder controle te krijgen.Het lijkt er tegenwoordig elke zomer bij te horen. Steeds vaker dienen zich in Europa perioden van extreme hitte en grote droogte aan en in die omstandigheden worden de zuidelijke landen regelmatig geteisterd door enorme bosbranden. De klimaatsverandering eist ook in deze zin haar tol.

Dit jaar is al 3376 vierkante kilometer in de as gelegd, zo blijkt uit een overzicht dat de Europese Commissie eind juli publiceerde. De cijfers zijn inmiddels achterhaald, want elke dag tikt de teller door. Nu reeds reikt de schade tot bijna het niveau van geheel 2006. Toen ging 3585 vierkante kilometer verloren. Brussel schrijft de afgelopen maand in de boeken bij als een van de slechtste ooit in dit opzicht. In Bulgarije, Cyprus, Griekenland, Italië, Portugal en Spanje en op de Canarische Eilanden was in de voorbije weken sprake van soms beangstigende taferelen.

Van de zijde van de Franse en de Griekse regering werd recent het voorstel geopperd om in dit verband binnen de EU een nauwere samenwerking tot stand te brengen via een permanente snelle-interventiemacht. Het plan behelst de vorming van als het ware een Europese brandweer, die op verzoek van een lidstaat bij een bosbrand van buitengewone omvang onmiddellijk uitrukt en die is uitgerust met minimaal tien blusvliegtuigen.

De mensen verwachten dat de Unie onderlinge solidariteit bevordert; juist in deze sfeer kun je laten zien dat zij een toegevoegde waarde heeft, benadrukken de pleitbezorgers van het initiatief. Het nieuwe verdrag van het verenigd Europa zal trouwens een artikel bevatten met daarin expliciet verwoord het streven dat de EU alle voorhanden zijnde middelen mobiliseert om de bevolking te behoeden voor de gevolgen van niet alleen een terroristische aanval, maar ook van allerlei rampspoed in de natuur.

Zij kent tot dusver wat heet het gemeenschappelijk mechanisme voor burgerbescherming. Dat trad in werking op basis van een besluit van de gezamenlijke ministers in oktober 2001. Het ressorteert onder het directoraat-generaal Milieu van de Europese Commissie. Als het operationele hart ervan fungeert het Monitoring and Information Centre (MIC), dat 24 uur per dag bemand is. Overheden van binnen, maar eveneens van buiten de EU mogen een beroep erop doen om assistentie te ontvangen bij catastrofes die meer inzet vergen dan nationaal mogelijk is. Het centrum verzorgt in dat geval de coördinatie bij de hulpverlening vanuit de diverse landen. Behalve de 27 lidstaten participeren ook IJsland, Noorwegen en Liechtenstein erin.

Tal van keren kwam de EU in dit kader in de achterliggende jaren in actie, zoals bij de tsunami in Azië, bij aardbevingen in Iran en Pakistan, bij overstromingen in Roemenië en Bulgarije en bij de orkaan Katrina in de VS. Deze zomer was er langs deze weg betrokkenheid bij de bestrijding van bosbranden in verscheidene Europese regio’s. Om bijvoorbeeld de problemen op dit vlak in Macedonië het hoofd te bieden, leverde Slovenië een helikopter, Noorwegen waterpompen, Denemarken zuurstofmaskers, Polen brandslangen, Tsjechië helmen en Oostenrijk en Zweden deskundigen op het gebied van het doven van vuurhaarden in de vrije natuur.

De EU kan dus wel worden ingeschakeld, maar ze heeft geen eigen materieel ter beschikking. Zij is aangewezen op de medewerking van regeringen. Tegen de achtergrond van dit laatste wordt nu geopperd een eenheid op te richten waarover zij zelf het commando voert.

Vorig jaar verscheen een op verzoek van de Europese Commissie door de Franse oud-commissaris Barnier vervaardigd rapport waarin die optie al was opgenomen. Onder invloed van de huidige bosbranden her en der hebben president Sarkozy en de Griekse premier Karamanlis er opnieuw aandacht voor gevraagd. Eurocommissaris Dimas (Milieu) vindt het een prima idee. „Het is tijd om het bestaande mechanisme te versterken, zodat we in de toekomst nog efficiënter zullen opereren”, verklaarde hij in een reactie.