De brief volgde op een telefoongesprek met de Nederlandse minister-president. Volgens zijn woordvoerder heeft Balkenende aangegeven „welwillend” en op een constructieve manier met het verzoek om te gaan, maar heeft hij nog niet beslissend gereageerd. Zo wil Nederland eerst met de VN overleggen over de invulling van randvoorwaarden en praktische afspraken maken over de vestiging van een speciaal tribunaal.Hariri werd in februari 2005, samen met 22 anderen, gedood bij een bloedige bomaanslag in Beiroet. Volgens interim-onderzoek van de VN waren hoge Syrische functionarissen bij de aanslag betrokken. Dat ontkent de regering in Damascus. Syrië heeft ook aangekondigd niet te zullen meewerken met het speciale tribunaal.

Syrië bezette Libanon gedeeltelijk tot april 2005 en was decennialang de facto machthebber in het land. Na de moord op Hariri volgden massale protesten die leidden tot de terugtrekking van de Syrische troepen. De moord luidde ook een zeer onrustige periode in voor Libanon, dat sindsdien werd geconfronteerd met een aantal moorden op anti-Syrische functionarissen. De jongste moord in de reeks was die op parlementslid Walid Eido in juni. Eido was een politiek bondgenoot van Hariri.

De Veiligheidsraad besloot kortgeleden tot de oprichting van een tribunaal dat de moord op Hariri moet onderzoeken. Met hun verzoek aan Den Haag onderstrepen de VN nu nogmaals de positie van Nederland, of liever van Den Haag, als plaats van internationaal recht. De residentie herbergt al onder meer het Joegoslaviëtribunaal, het Internationaal Gerechtshof en het Internationaal Strafhof (ICC). De Nederlandse regering noemde het verzoek maandag „een erkenning van de bijzondere positie van Nederland, en van Den Haag in het bijzonder, als legal capital of te world.”

Volgens VN-functionarissen kan het nog wel een jaar duren voordat het tribunaal echt van start kan gaan. Nederland had overigens eerder nog bij monde van een zegsman van Buitenlandse Zaken laten weten niet te zitten wachten op vestiging van weer een tijdelijk tribunaal. De woordvoerder wees eind mei onder meer op een evenwichtiger internationale verdeling van de lasten, omdat Nederland al aan verscheidene internationale tribunalen en hoven onderdak biedt.

In mei besloot de VN-Veiligheidsraad om op verzoek van de huidige Libanese premier, Fuad Siniora, het tribunaal in het leven te roepen, nadat de door Syrië gesteunde oppositie in Libanon de oprichting van het tribunaal in het land zelf blokkeerde. Het is overigens nog onduidelijk wie er voor het tribunaal zal verschijnen, omdat het onderzoek naar de moord nog gaande is.

Volgens Detlev Mehlis, die de zaak namens de VN onderzocht, wijst de complexiteit van het complot tegen Hariri op de betrokkenheid van Syrische en Libanese geheim agenten. Vier Libanese generaals zitten inmiddels al twintig maanden vast op verdenking van medeplichtigheid.

De keus viel op Nederland vanwege diens reputatie als internationaal juridisch centrum, schreef VN-secretaris-generaal Ban Ki Moon in zijn brief aan Balkenende.