trekt de les dat geloof en vrijheid nauw aan elkaar verbonden zijn. De gebeurtenissen van 11 september hebben een dimensie van de Amerikaanse samenleving doen zien die sommigen probeerden buiten het gezichtsveld te houden. We hebben ontdekt dat Amerika ten diepste een zeer religieuze natie is en dat geloof geen bron van verwijdering vormt tussen de Amerikanen, maar veel meer de fundering is van onze eenheid op basis van gedeelde principes.

Bovendien hebben de Amerikanen ontdekt dat wanneer ze allemaal, politieke leiders incluis, openlijk spreken over hun geloof, niemand zijn geweten geweld hoeft aan te doen noch in aanvaring zal komen met de grondwettelijke bepalingen over de scheiding van kerk en staat zoals zoveel belangengroepen in het verleden hebben beweerd. Het leidt veelmeer tot reflectie van Amerika’s hoogste en nobelste aspiraties. We zijn erachter gekomen dat het koesteren van vrijheid en het omhelzen van geloof niet onverenigbaar zijn; integendeel, ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, elk de ander versterkend in perfecte harmonie.

Tot hiertoe kunnen we hopen dat de laatste twaalf maanden een ommekeer vertegenwoordigen in de manier waarop onze maatschappij de plaats van religie beschouwt. Er was geen bekend persoon die over de aanval op onze natie sprak zonder te vragen om gebed voor de slachtoffers. Velen refereerden aan de religieuze wortels van het westerse idee van mensenrechten, een van de dingen die zo tegenstrijdig zijn met de ideeën van de terroristen. Vele belangrijke personen, onder wie ook de president, baden om Gods zegen voor ons volk en de idealen van onze natie. Er waren constant gebedsdiensten. Inderdaad, we kunnen ons niet eens voorstellen hoe we met een soortgelijke crisis om moesten gaan zonder ons geloof.

Sterk geloof
In een indrukwekkende meditatie gaf president Bush blijk van een sterk geloof: „Want we zijn verzekerd, dat noch dood noch leven, noch engelen noch overheden, noch machten, noch tegenwoordige noch toekomende dingen, noch hoogte noch diepte ons zal kunnen scheiden van de liefde van God. Moge Hij de zielen van de overledenen zegenen, onze eigen zielen vertroosten, en ons land altijd leiden.”

Maar ik vraag me af: wanneer de president deze uitspraken gedaan had voor deze verschrikkelijke aanvallen, zou er dan ook zo’n heftige reactie gevolgd zijn zoals die er was toen hij in verkiezingstijd zijn geloofservaringen deelde met enkele gebedsgroepen? Zou hij dan theocraat of nog erger genoemd zijn? In de huidige situatie wordt zijn openlijk beleden geloof, waar hij ook tijdens de presidentscampagne voor uit durfde komen, gezien als een teken van leiderschap. En dat is het ook.

Hoe tragisch is het, dat er een calamiteit op de schaal van wat we 11 september zagen voor nodig was om deze boodschap over te brengen en de religieuze waarheid achter de seculiere voorwendsels te openbaren. Maar er is zelfs meer aan de gang hier. Als land hebben we ons geloof in mensenrechten altijd gegrond op een fundamenteel religieus idee: menselijk leven is heilig, omdat het zijn oorsprong vindt in de eeuwigheid van Gods genade en zijn bestemming in Zijn liefde. Het is omdat mensen geschapen zijn naar het evenbeeld van God dat we weten dat gruwelijke acties van duivelse fanatici misdaden zijn van een dergelijke omvang.

Vanaf de Onafhankelijkheidsverklaring tot aan de Burgerrechtenbeweging is geloof de kern geweest van iedere gebeurtenis van enige betekenis in de geschiedenis van ons land. Gewoonlijk wordt dat geloof aangevoerd om de onschendbaarheid en waardigheid van de mens te verdedigen tegen hen die daartegen in overtreding zijn.

Cultuur van de dood
Voor hen die het moderne leven, mogelijk gemaakt door deze mensvisie, haten, was de keuze van het World Trade Center -het symbool van wereldwijde vrije markten- geen toeval. Als iemand het menselijk leven haat, haat hij ook de producten van de menselijke creativiteit. Dus welk doel had men beter kunnen kiezen? En deze terroristische aanvallen verschillen dan wel in soort en mate, maar niet in principe van de gewelddadige demonstraties en rellen tegen globalisatie waarvan we getuige waren in Seattle, Washington, Montreal en Genève.

Het zijn de irrationele uitroepen van de krachten van onderdrukking en onderworpenheid die vrijheid, menselijk initiatief, moderniteit en vooral het menselijk leven zelf haten. Gelukkig zijn zulke krachten tot mislukken gedoemd, omdat de logica van hun cultuur van de dood tot vernietiging leidt, terwijl de logica van een rijke en gezonde cultuur van het leven leidt tot creativiteit en groei.

Dit is de uitdaging voor de wereld na 11 september geworden: zullen we succes, voorspoed, creativiteit en vrijheid gaan zien als middelen tot een hoger doel? Zal de bewustheid van onze transcendente realiteit onze dagelijkse beslissingen en de weg van onze natie bepalen? En, gezien het enorme belang van religieus leiderschap dat de morele potentie van menselijke vrijheid en initiatief omvat, wordt de kritieke vraag: Zijn onze geestelijken voorbereid om op zo’n intelligente, krachtige en zekere manier te spreken dat ze de spirituele en morele opleving opwekken die onze samenleving zo hard nodig heeft?

Vooral in moeilijke tijden
Het is een algemeen geaccepteerde opvatting dat geloof op de een of andere manier minder nodig is in tijden van vrede, voorspoed en veiligheid, en dat leven in een samenleving van overvloed het uitzien naar geestelijke vertroosting doet verzwakken. We weten uit eigen ervaring dat we ons eerder tot God wenden in moeilijke dan in makkelijke tijden. God spreekt tot ons met een megafoon in onze pijn, zo zei C.S. Lewis, omdat, wanneer we aan het einde van ons kunnen zijn, en niet wanneer we ons heersers van het heelal voelen, de kans het grootst is dat we als smekeling op de knieën vallen. Pastorale ervaring leert dat persoonlijke beproeving een primaire bron van motivatie is om geestelijke troost en de vergeving van zonden te zoeken.

Tegelijkertijd is het een vergissing, misschien wel de fundamentele vergissing van de terroristen, om te geloven dat geloof en voorspoed altijd omgekeerd evenredig aan elkaar zijn. Een deel van de uitdaging om een leven van geloof te hebben is een zekere spirituele balans te handhaven in goede en slechte tijden, niet uit het veld geslagen te worden door de omstandigheden en niet heen en weer geslingerd te worden tussen perioden van verdorvenheid en van vroomheid, maar te zoeken dagelijks devotie te beoefenen.

We hopen dat er geen terugval is in onze nieuwe tolerantie ten opzichte van openlijke uitspraken betreffende het geloof. Laten we hopen dat de voortdurende zelfgenoegzame lach voor altijd van het gezicht van de cynici van geloof en vrijheid, die te lang een te centrale plaats in onze cultuur bezet hebben, verdwenen is. En laten we hopen dat we geloof zullen blijven zien als een bron van kracht, troost en zegen -voor ons als individuele mensen en als land- als de bron en het hoogtepunt van onze vrijheid, haar barometer en kompas, zelfs als ons gevoel van veiligheid terugkeert.

De auteur is directeur van het Amerikaanse Acton Institute for the Study of Religion and Liberty.