De speciale dag moet het Europese streven naar een wereldwijd verbod op de doodstraf kracht bij zetten. Executie van gevangenen is nu vrij normaal in de Verenigde Staten en China. De EU–landen zelf hebben de doodstraf reeds lang verboden. Sommigen pleiten soms wel voor herinvoering, zoals de Poolse president Lech Kaczynski vorig jaar juli.Aan de vooravond van de eerste Europese Dag tegen de Doodstraf is er een evenement in Lissabon. Voorzitters van de Europese Unie en de mensenrechtenorganisatie Raad van Europa ondertekenen dan een plechtige verklaring.