Het was te verwachten dat de recente ontdekking van een zogenaamde ”tijgerfarm” bij de Chinese provinciestad Guilin tijdens de VN-top een staartje zou krijgen. De vondst -nota bene door een Citesmedewerker- sloot naadloos aan bij bevindingen van het International Fund for Animal Welfare (IFAW) dat tenminste vijf van dergelijke bedrijven zich schuldig maken aan het verhandelen van beenderen en andere lichaamsdelen van tijgers.Sinds de start van Cites in 1975 is dat wereldwijd verboden, terwijl China in 1993 ook de binnenlandse handel verbood, omdat het stropen van de gestreepte katachtigen onuitroeibaar bleek. Onderzoekers schatten het aantal gefokte tijgers in China op 5000. Jaarlijks worden er 800 tot 1000 welpen geboren. Het fokken is een kostbare zaak, omdat elk dier dagelijks een derde van zijn gewicht aan vlees eet. Dagjesmensen die een fokkerij bezoeken mogen bijvoorbeeld een kalf kopen en dan toezien hoe het voor de tijgers wordt gegooid.

India, Nepal en Bhutan, landen met wildetijgerpopulaties, namen gisteren het voortouw om de illegale handelspraktijken aan de kaak te stellen en kregen bijval van de Verenigde Staten. Onder leiding van dit viertal namen de 171 lidstaten ferm stelling tegen de grootschalige tijgerfokkerijen. De dringende oproep om die te sluiten geldt echter niet voor instanties die met fokprogramma’s proberen de bedreigde diersoort in stand te houden, zoals bijvoorbeeld dierentuinen. Momenteel leven er wereldwijd zo’n 5000 tijgers in het wild en dat aantal slinkt nog steeds snel, vooral omdat hun leefgebied inkrimpt. In China zijn nog geen vijftig wilde tijgers over, terwijl er ooit duizenden leefden.

De conventie, die China ook aanspoorde de bescherming te intensiveren, drong er bij de autoriteiten op aan niet toe te geven aan de druk van fokkers om het handelsverbod in eigen land op te heffen. De vrees bestaat dat dit leidt tot een grotere vraag naar bijvoorbeeld tijgerwijn of traditionele medicijnen, waarin botten, huid, vlees en tanden worden verwerkt. „Als de vraag toeneemt, zal dat de stropers alleen maar verder aanmoedigen, ook in de omringende landen Nepal, Birma en India”, zegt Grace Gabriel, regiodirecteur Azië van de IFAW en sleutelfiguur in het debat over tijgerfokkerijen. „Een in het wild geschoten tijger kost immers veel minder dan een in gevangenschap gefokt exemplaar. Kogels zijn niet zo duur. Intussen leggen handelaren voorraden tijgerkarkassen aan in de hoop dat de handel wordt vrijgegeven. Laten we hopen dat de Chinese overheid haar rug rechthoudt.”

Het handelsverbod moet voor alle tijgerartikelen gehandhaafd blijven. „Het is moeilijk te achterhalen of producten van wilde dan wel van gefokte tijgers afkomstig zijn”, zegt Gabriel, die blij is dat er sinds kort een alternatief bestaat voor een reumamedicijn van tijgerbotten. „Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat botten van naaktratten dezelfde werking hebben als tijgerbotten.”

Om rode en roze koraal voor uitsterven te behoeden, werden gisteren eveneens strikte handelsregels afgesproken. Juweliers en andere ondernemers hebben voor de import voortaan een Citesvergunning nodig. Dat geldt ook voor de verkoop via internet. De landendelegaties kwamen daarmee tegemoet aan de wens van de VS. Toeristen hebben ook een beetje last van de striktere bescherming: zij mogen hooguit zeven stuks koraal meenemen als souvenir. Elies Arps van het Wereld Natuur Fonds (WNF) is blij met de maatregel. „De grote vraag naar koraal leidt tot plundering van de koraalriffen. De sleepnetten waarmee het koraal wordt geoogst, berokkenen bovendien veel schade aan alles wat er verder in de omgeving groeit.” De diertjes leven in kolonies, het koraal, en scheiden samen een kleurrijk kalkskelet af. Als koraal wordt afgebroken gaan de poliepen niet alleen dood, het duurt ook nog eens jaren voordat het zich heeft hersteld.

De officiële gemeenschappelijke verklaring van de ministeriële rondetafelconferentie, die gisteren voor het eerst tijdens een Citesbijeenkomst plaatshad, wordt vandaag gepresenteerd. Wel is al bekend dat de vijftig aanwezige ministers achter gesloten deuren hebben bekeken of Cites wellicht een wat andere rol kan gaan spelen. Nu volgt pas actie als een soort nagenoeg is verdwenen. Bezien wordt of het handelsverdrag in een eerder stadium kan ingrijpen om te voorkomen dat dieren of planten met uitsterven worden bedreigd. Ook is van gedachten gewisseld over de betrokkenheid van Cites bij het zoeken naar oplossingen, zodat de toenemende vraag naar vis en hout niet leidt tot bijna lege zeeën en een steeds verdergaande ontbossing. Volgens minister Verburg waren haar collega’s het er over eens dat lokale gemeenschappen eveneens kunnen profiteren van betere beschermingsmaatregelen.

De bewindsvrouw toonde zich na afloop „tevreden en trots”, omdat de regeringsvertegenwoordigers het signaal hebben afgegeven het Citesverdrag hoger op de politiek agenda te willen zetten. „Ik reken erop dat al mijn collega’s die ik hier heb gesproken, daar nu aan gaan werken. Zij hebben hun betrokkenheid bij deze afspraken getoond. De volgende keer dat ik ze zie, hebben we het erover hoe het er in hun land dan mee staat. Deze rondetafelconferentie was een eerste stap, maar een belangrijke”. Ze hoopt dat de top tijdens Cites over drie jaar een vervolg krijgt. En dan liefst met nog meer ministers, aldus Verburg.

De aanwezigheid van Francis Nhema, de Zimbabwaanse minister voor Milieu en Toerisme, werd gisteren niet door iedereen op prijs gesteld. Actiegroepen, waaronder de vakbond FNV en Kerk in Actie, vroegen bij de ingang van het World Convention Centre met een „levend museum” aandacht voor enkele ”bedreigde mensensoorten” in Zimbabwe, zoals vakbondleiders, oppositieleden, mensenrechtenadvocaten, journalisten, studenten, vredesactivisten en boeren. „Nhema is een prominent lid van het dictatoriale regime van president Robert Mugabe en dus medeverantwoordelijk voor de mensonterende gewelddadigheden en de economische misère in het land”, aldus een zegsvrouw van ZimbabweWatch. Volgens haar staat de minister op een zwarte lijst van Zimbabwanen die van de Europese Unie een algemeen reisverbod hebben gekregen. De VN-bijeenkomst in Den Haag vormt echter een uitzondering op het sanctiebeleid van de EU.