Hoewel prof. Van Creveld (1946) als een van de meest gezaghebbende militair historici geldt, verbood de Israëlische legertop hem enkele jaren geleden nog langer lezingen voor officieren te houden. De forse kritiek van de in Nederland geboren wetenschapper konden de generaals en de politieke elite in Israël niet bepaald waarderen.Tot zijn verbazing belde premier Ehud Olmert hem echter persoonlijk toen hij vorige maand voor een bezoek in Nederland was om zijn nieuwste boek, ”De evolutie van de oorlog” (uitg. Het Spectrum, Utrecht), te promoten. „Ik had kort daarvoor gezegd dat Israël naar mijn mening de oorlog van vorig jaar zomer tegen Hezbollah heeft gewonnen”, vertelt de Israëliër in een Amsterdams grachtenhotel. „Ik ben een van de weinigen die deze mening is toegedaan. Olmert vroeg me of ik zo snel mogelijk langs kon komen voor een onderhoud. Gezien de politieke problemen en de kritiek op zijn optreden tijdens de Libanonoorlog kan hij natuurlijk elke steun gebruiken.”

Waarop baseert u de stelling dat Israël die oorlog heeft gewonnen?
„Het belangrijkste bewijs daarvoor is het feit dat de wapenstilstand tot nu toe heeft standgehouden. In het verleden werden bestanden in dit soort conflicten altijd heel snel weer geschonden. Kijk ook maar wat er bij de Palestijnen in Gaza gebeurd. Je spreekt iets af, en de volgende dag schieten ze weer raketten af. Bij Hezbollah is dat niet gebeurd. Blijkbaar zijn we er toch in geslaagd hun wil te breken en ze moreel te verpletteren. Hezbollahleider Nasrallah heeft ook openlijk toegegeven dat hij verrast was door de Israëlische militaire reactie, en dat hij Israël wellicht niet had geprovoceerd als hij dit van tevoren had geweten.”

„Hezbollah is weliswaar volop aan herbewapening bezig. Maar ik denk niet dat ze zo snel weer zullen toeslaan. Tenzij er oorlog met Syrië komt. Damascus heeft de afgelopen tijd grote wapenaankopen in Rusland gedaan. Ze hebben onder andere geavanceerde raketten aangeschaft die bedoeld zijn om de Israëlische luchtmacht te treffen. Als Syrië de aanval opent, zal Hezbollah vermoedelijk niet achterblijven.”

Van alle kanten kwam er echter ook kritiek op het falende optreden van een van de sterkste legers ter wereld.
„Elk leger is zo sterk als zijn tegenstander. Je hebt niet aan de ene kant een tafeltennisser en aan de andere kant een voetballer; beide partijen spelen hetzelfde spelletje. Als je tegen een vijand vecht die zwak is, ben je zelf ook zwak. Wat doe je dan? Je loopt weg. Ik heb dat al jaren geleden voorspeld. Desondanks geloof ik dat we Hezbollah voor de korte termijn wel hebben verslagen. Het was alleen niet genoeg.”

De Libanonoorlog was een typisch voorbeeld van de nieuwe manier van oorlogvoeren: een conventioneel leger tegen een terreurbeweging. Hoe lang is die ontwikkeling al gaande?
„Het keerpunt kwam al in 1941, bij de Duitse inval in Joegoslavië. De Duitsers kwamen tegenover een guerrillaleger van partizanen te staan, waar ze eigenlijk geen raad mee wisten. Ze waren gewend met een grote militaire overmacht een land onder de voet te lopen. Die strategie werkte plotseling niet meer. De reguliere strijdkrachten zijn al zestig jaar aan een neergang bezig. We zagen het alleen niet.”

Waar hadden we het aan kúnnen zien?
„Allereerst aan de cijfers. Mussolini pochte tijdens de Tweede Wereldoorlog dat hij over 8 miljoen soldaten beschikte. Of dat helemaal correct is, valt te betwijfelen. Hoe dan ook bestaat het Italiaanse leger in 2007 nog maar uit 200.000 man.”

„Een belangrijk symptoom van de neergang van de conventionele legers is ook het feit dat er in de loop der jaren steeds meer vrouwen in het leger zijn toegelaten. Dat werkt demoraliserend. Waarom? Neem het voorbeeld van Irak. Zo’n 15 procent van de Amerikaanse militairen in Irak is vrouw. Toch hebben vrouwen maar 2 procent kans in Irak te sneuvelen. De kans voor mannen is zeven keer zo hoog. Terwijl vrouwen wel dezelfde rechten en hetzelfde salaris genieten.”

Waardoor is het karakter van oorlogvoeren in de afgelopen decennia vooral veranderd?
„Ik heb daar een hypothese voor, maar die is nooit grondig onderzocht. Ik denk dat het vooral met de mechanisatie van de oorlog heeft te maken. Vroeger moest je een land veroveren. Tegenwoordig rijd je er dwars doorheen of vlieg je er overheen.”

Ook in de 21ste eeuw hebben we toch nog voorbeelden van conventionele veroveringsoorlogen gezien, neem de invasie van Irak?
„De oorlog tegen Irak begon conventioneel. Maar was dat een echte oorlog? De Amerikanen en Britten walsten over een land heen dat al verpletterd was. Ze hebben op een mier getrapt die al lang dood was. Al vrij snel is dat conflict in een schimmige guerrillaoorlog veranderd waarin de enorme technologische voorsprong van de Verenigde Staten steeds minder betekenis kreeg.”

Wat moeten de strijdkrachten van nu veranderen om op die nieuwe manier van oorlogvoeren te kunnen inspelen?
„In principe zijn er twee methoden die zich opdringen. Ten eerste moet je je inlichtingenwerk uitstekend beheersen. Terroristen zijn niet herkenbaar aan uniformen, maar opereren veelal in het geheim. Dat inlichtingenwerk moet wel gepaard gaan met gedegen professionaliteit en een ijzeren discipline. De aandacht mag geen moment verslappen. Daardoor weerhoud je mensen zich bij terreurbewegingen aan te sluiten en houd je ook de terreurbestrijders scherp.”

„Als het aan goed inlichtingenwerk ontbreekt, of de situatie dreigt uit de hand te lopen, is er nog een andere methode: keihard terugslaan. De eerste voorwaarde is dan dat je in het geheim voorbereidingen treft en niet met je plannen te koop loopt. In zo weinig mogelijk tijd moet je zo hard mogelijk toeslaan. Het is beter te hard toe te slaan dan niet hard genoeg. Daarna moet je uitleggen waarom je optreden noodzakelijk was, maar je moet je er nooit voor verontschuldigen.”

Dat klinkt wel erg bloeddorstig.

„Als je het niet doet, verval je van het ene in het andere uiterste. Kijk maar naar de Amerikanen in Irak. Het ene moment gebruiken ze massaal hun enorme vuurkracht om hun vijanden te vernietigen, dan weer proberen ze achter de schermen gesprekken met allerlei radicale groeperingen aan te gaan. Het is telkens een kwestie van verwoesten en opbouwen. Er is totaal geen coördinatie van beleid. En de bevolking wordt ondertussen almaar onzekerder over wat hen te wachten staat.”

Dat geeft weinig reden tot optimisme met betrekking tot de noodzakelijke verandering die moderne legers moeten doorvoeren.

„Het is heel simpel. Of de ontwikkelde wereld, met de Verenigde Staten voorop, opent de ogen en leert de aard van het probleem te beseffen en met het terrorisme af te rekenen. Of het terrorisme zal met de beschaafde wereld afrekenen.”