Dat schrijft de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) in zijn woensdag gepresenteerde rapport ”Europa in Nederland”.De raad noemt het referendum een „bot” instrument. Kiezers kunnen alleen maar ja of nee zeggen tegen een ingewikkeld besluit; vaak pas op het laatste moment in de besluitvorming. De uitslag van het referendum over de EU-grondwet gaf politici ook geen duidelijkheid over de vraag wat burgers wel of niet in het nieuwe EU-verdrag wilden.

De WRR beveelt als alternatief het zogeheten prereferendum aan: leg kiezers vroegtijdig een aantal alternatieven voor nieuw Europabeleid voor waaruit ze kunnen kiezen. Burgers kunnen dan een duidelijke keus maken, waarmee politici vervolgens aan de slag kunnen. Zo’n prereferendum is volgens de WRR niet in strijd met de parlementaire democratie: in Zwitserland en Denemarken blijken indirecte en directe democratie prima samen te gaan.

In zijn advies, dat het kabinet heeft aangevraagd na het referendum over de EU-grondwet, stelt de WRR dat nationale politici de belangrijkste schakel moeten worden tussen Europa en de burgers. Tot nu toe laten kabinet en Kamer het Europees beleid te veel aan Brussel over, vindt de raad.

Europa gaat pas echt tot de verbeelding spreken als Nederlandse politici duidelijker maken wat ze vinden van Europa en waar het heen moet met de Unie. „Alleen dan zullen Nederlandse burgers in de toekomst Europees beleid als legitiem ervaren”, stelt de raad.

Net als de Raad van State beveelt de WRR aan dat de minister-president het boegbeeld wordt van het Nederlandse Europabeleid. Hij moet de hoofdlijnen daarvan uitzetten en die continu uitdragen tegenover media en bevolking. Het parlement op zijn beurt moet zo vroeg mogelijk duidelijk maken welke Europese onderwerpen hij belangrijk vindt en hoe hij daarover denkt.

De WRR schrijft verder in zijn rapport dat de Nederlandse grondwet moet worden aangepast. Er moet een vermelding in komen dat Nederland deel uitmaakt van de EU. Daarnaast moet er in komen te staan wat Nederland wil met en verlangt van Europa. De raad adviseert ook een constitutioneel hof op te richten dat Europees beleid kan toetsen aan die doelstellingen.

In Groningen vond gisteren de eerste van vier inspraakbijeenkomsten over Europa plaats. Tweede Kamerleden hoorden daar van 150 burgers hoe het verder moet met Europa na het nee tegen de EU-grondwet.