De organisatie breidt de werkzaamheden uit van het Weense Observatiecentrum voor Racisme en Xenofobie.Voorzitter van de Europese Commissie José Manuel Barroso zei dat het FRA het belang weerspiegelt dat binnen de EU aan de menselijke waardigheid wordt toegekend. Volgens een in december naar buiten gebracht rapport van het observatiecentrum krijgen moslims in Europa steeds vaker te maken met discriminatie, die varieert van uitsluiting van de banen- en huizenmarkt tot geweld.

Het agentschap vormt een aanvulling op de Raad van Europa, op dit moment de belangrijkste Europese mensenrechtenwaakhond. Beate Winkler, die sinds 1998 het observatiecentrum leidde, komt aan het hoofd van het FRA te staan.

Uit een onlangs uitgevoerde Eurobarometerenquête blijkt dat een ruime meerderheid van de EU-bevolking (73 procent) wil dat de Unie een grotere rol speelt in de bescherming van de grondrechten.