Nieuw zijn vredesonderhandelingen tussen Syrië en Israël niet. Israëlische en Syrische delegaties staken na de vredesconferentie van Madrid in 1991 de hoofden bij elkaar. Israël zag vrede met Damascus als een cruciale stap in de normalisatie van de betrekkingen met zijn buren. Niet alleen zou Israël vrede sluiten met een staat waarmee het in oorlog is geweest, in het kielzog van Syrië zouden ook allerlei militante groepen of hun houding moeten veranderen of hun steun verliezen.De onderhandelingen werden in 2000 afgebroken tijdens het premierschap van Ehud Barak. Israël had toegezegd de Golanhoogte te willen ontruimen. Het veroverde dit strategisch belangrijke plateau in de Zesdaagse Oorlog van 1967. Barak en de toenmalige Syrische president Hafez Assad konden het niet eens worden over de grenzen na de terugtrekking. Syrië liet weten geïnteresseerd te zijn in een hervatting van de besprekingen, mits deze zouden worden hervat op het punt waar ze waren afgebroken. Met andere woorden: Israël moest eerst zeggen dat het bereid was de Golanhoogte te verlaten.

In een interview dat vorige week werd gepubliceerd in het Italiaanse dagblad la Repubblica riep Bashar Assad Olmert op gehoor te geven aan zijn oproep tot vrede. „Ook al denk je dat het alleen maar bluf is, je hebt niets te verliezen”, liet hij Olmert via de Italianen weten. Dezelfde dag zei de Syrische minister van Buitenlandse Zaken, Walid Moallem, tegenover de Amerikaanse krant krant The Washington Post dat Syrië geen voorwaarden vooraf stelt. „Een constructieve dialoog moet beginnen zonder voorwaarden vooraf”, meende hij.

De vraag die men zich in Israël stelt luidt: waarom opeens nu? Een veelgehoorde stelling is dat Assad hevige druk voelt. De VS en Europa keuren zijn steun aan terreurgroepen af. Nu hij in een isolement is terechtgekomen, kan Israël hem mooi de reddingsboei toewerpen. Of is het soms zo dat Syrië echt vrede wil?

Het is duidelijk wat Israël moet betalen voor vrede met Syrië: terugtrekking van de Golan. Wat Israël in ruil voor vrede wenst te ontvangen, is normalisatie van de betrekkingen tussen beide landen en stopzetting van de Syrische steun aan Hezbollah en terreurgroepen in de Gazastrook. Ook zou Jeruzalem graag zien dat de samenwerking tussen Iran en Syrië wordt verbroken. Het Syrische regime zou daarmee in de ogen van de internationale gemeenschap aanzien verwerven en een positieve rol in het Midden-Oosten kunnen spelen.

Maar zover is het nog lang niet. Jeruzalem heeft koel op het Syrische voorstel gereageerd. Volgens een verklaring van het kantoor van premier Olmert moet Syrië niet alleen zeggen dat het vrede wil, maar ook met daden laten zien dat het voorstel serieus is. De vrees is dat Syrië ook tijdens de onderhandelingen en na een vredesakkoord terreurbewegingen blijft steunen.

Premier Olmert wees er ook op dat de Amerikaanse president George Bush geen contacten met Damascus wil. Amerikaanse senatoren deelden Olmert maandag mee dat ze fel tegen gesprekken met het Syrische regime zijn. De premier zei dat de regering binnenkort een debat aan de kwestie zal wijden.

Ook het hoofd van de Mossad, Meir Dagan, trapt op de rem. Volgens hem bereidt Damascus een militaire actie tegen Israël voor. De angst voor een oorlog met Israël zou na de strijd van afgelopen zomer tussen Israël en Hezbollah zijn afgenomen. Dagan wist ook te melden dat Syrië bezig is met de opbouw van zijn arsenaal antitankraketten en luchtafweergeschut. Het hoofd van de geheime dienst zei ook dat de Syriërs niets hebben gedaan met voorstellen van de VS en Europa om vrede te bevorderen.

Maar niet iedereen is negatief. Defensieminister Peretz (Arbeiderspartij) wil dat de regering het voorstel overweegt en tot een positiebepaling komt. Knessetleden van de Meretzpartij menen dat Israël de onderhandelingen moet beginnen.

Dan Meridor, oud-minister en voormalig hoofd van een speciaal comité dat vorig jaar een geheim rapport over de nationale veiligheid samenstelde, noemt de houding van de regering „fout.” Israël kan volgens hem grote strategische winst boeken als het in de onderhandelingen slaagt. „Misschien valt er niets te bereiken, maar we moeten het proberen”, zei hij woensdag tegenover de pers. „Ik ben bereid het lab binnen te stappen en het experiment uit te voeren.”