Na de euforie over de goedkeuring van een baanbrekend hervormingspakket door het Turkse parlement vorige week zaterdag, keert nu de nuchterheid terug bij de afweging hoe de Europese top van Kopenhagen in december over Turkije zal oordelen.

Het Turkse parlement heeft verleden week zaterdag in één klap het grootste deel van de bezwaren tegen de toetreding van Turkije tot de Europese Unie doen verdwijnen. De doodstraf is afgeschaft, de Koerden hebben voortaan recht op onderwijs en omroepprogramma’s in hun eigen taal, de straffen voor het leveren van kritiek op de staatsinstellingen verdwijnen, de vrijheden van religieuze minderheden zijn uitgebreid en buitenlandse organisaties kunnen voortaan vrijer werken in het land.

De ultranationalisten in het parlement verzetten zich tegen de hervormingen en hopen dat de verkiezingen van 3 november uitdraaien op een confrontatie tussen „nationalisten en verraders.” Maar volgens opiniepeilingen is een grote meerderheid van de bevolking voorstander van de veranderingen.

”De 28e ster”, kopte Hurriyet, de grootste krant in Turkije, aangevend dat Turkije de 28e lidstaat van de EU zal worden, onmiddellijk na de toetreding van alle landen die nu al in de wachtkamer zitten. Maar intussen begint het de Turken duidelijk te worden dat de buit nog niet binnen is.

Er was veel aandacht in de Turkse pers voor een uitspraak van Elmar Broek, de voorzitter van de commissie voor buitenlandse betrekkingen van het Europees Parlement. Die verklaarde dat „Turkije nog ver verwijderd is van het voldoen aan de politieke criteria van Kopenhagen.” Volgens Broek is de democratie in Turkije nog niet volledig uitgebouwd en worden ook de principes van de rechtsstaat er nog niet helemaal toegepast.

Turkije, dat hoopt in december op de Europese top in de Deense hoofdstad een vaste datum voor het begin van de toetredingsonderhandelingen te horen te krijgen, zou dus wel eens naar huis kunnen worden gestuurd met een lijst met punten waaraan nog moet worden gewerkt.

Diplomaten geloven ook dat de onderhandelingen over de toetreding van Cyprus de komende maanden de spanningen tussen Turkije en de EU zullen opdrijven. Het noorden van dat eiland in de Middellandse Zee is sinds 1974 bezet door Turkse troepen, die er de autonomie-eisen van de Turkssprekende bevolking ondersteunen. De VN willen dat Turkije die soldaten weghaalt, en buiten Turkije erkent ook geen enkel ander land de Turkse Republiek van Noord-Cyprus.

De Europese Unie is toetredingsonderhandelingen begonnen met de regering van het zuidelijke, Griekssprekende deel van het eiland, die internationaal beschouwd wordt als de wettelijke regering van het hele eiland. Maar Turkije heeft gedreigd dat het Noord-Cyprus zal annexeren als Cyprus deel gaat uitmaken van de EU.

Niemand weet dus of het hervormingspakket dat het Turkse parlement zaterdag goedkeurde, Turkije uiteindelijk wel de Europese Unie zal binnenloodsen. Maar de meeste Turken geloven dat de veranderingen in elk geval goed zijn voor Turkije zelf.

Ertugrul Ozkok, de hoofdredacteur van Hurriyet, zette ”Biji Turkiye” als titel boven zijn commentaarstuk over de beslissing van het parlement. Dat is Koerdisch voor ”Lang leve Turkije”. „Het Turkse parlement heeft een mentale revolutie doorgemaakt”, zegt Ozkok. „Ooit waren we bang om het woord ”Koerd” uit te spreken, en nu zal de taal kunnen worden gebruikt in het onderwijs en in de omroep.”

De zowat 15 miljoen Koerden in Turkije werden altijd zwaar onderdrukt, wat aanleiding gaf tot een burgeroorlog, die van 1985 tot 1999 30.000 mensenlevens kostte.