Irak: Eerst embargo weg, dan inspecties
De Iraakse minister van Buitenlandse Zaken, Naji Sabri, heeft woensdag gezegd dat de wapeninspecties van de Verenigde Naties in zijn land alleen kunnen worden hervat als het VN-embargo tegen Bagdad wordt opgeheven. Sabri zei dit voor de Britse radiozender BBC.
Hij zei verder dat Irak geen enkele druk tolereert van de Verenigde Staten of Groot-Brittannië ten gunste van de terugkeer van de wapeninspecteurs, die in 1998 het land moesten verlaten. Volgens hem hebben de wapeninspecteurs in het verleden inlichtingen verstrekt aan de VS en aan Groot-Brittannië.
Sabri noemde woensdag de leider van de ontwapeningsinspecteurs, Hans Blix, een spion voor de VS. Eerder had Sabri Blix uitgenodigd voor technische besprekingen die zouden kunnen leiden tot hervatting van de wapeninspecties. Blix verwierp het aanbod en zei alleen te komen als Bagdad de controles zonder voorwaarden vooraf accepteert.
De opmerkingen van Sabri komen nadat de Amerikaanse president Bush eerder op de dag had gezegd dat hij geen overhaaste stappen neemt tegen Irak om president Saddam Hussein uit het zadel te wippen. Hij beloofde bevriende landen eerst te raadplegen en alle mogelijkheden te onderzoeken voordat hij stappen tegen Bagdad onderneemt. Bush probeerde hiermee de groeiende onvrede bij veel regeringsleiders weg te nemen over zijn plannen voor een aanval op Irak.
Het Amerikaanse staatshoofd sprak woensdag op een middelbare school in Madison (Mississippi). Bush onderstreepte wel dat er sprake is van een „reële dreiging” uit Irak. „Ik ben het aan deze kinderen verschuldigd iets aan die dreiging te doen.” Militair ingrijpen is volgens Bush daarbij „een van de opties.”
De Amerikaanse minister van Defensie, Donald Rumsfeld, heeft woensdag gezegd dat leden van het terreurnetwerk al-Qaida zich ook in Irak bevinden. „Als u vraagt of er al-Qaida-leden in Irak zijn, is het antwoord: ja”, aldus de minister tegenover verslaggevers. Hij zei echter niet dat er bewijzen zijn dat Bagdad de operaties van het terreurnetwerk van Osama bin Laden steunt of dat er al-Qaida-leden in Irak zijn met instemming van de regering.
Volgens Rumsfeld zijn veel al-Qaida-leden uit Afghanistan verdreven naar andere landen als gevolg van de Amerikaanse militaire acties in dat land. „Er is geen twijfel. Ze zijn in Jemen, Saudi-Arabië, de Verenigde Staten, Irak, Iran, Afghanistan, Pakistan en ongetwijfeld ook in Zuidoost-Azië. Ik bedoel, ze zijn overal”, aldus Rumsfeld.
Washington heeft Irak op de lijst geplaatst van zogenoemde schurkenstaten die over massavernietigingswapens zouden beschikken en het terrorisme zouden steunen. Tot dusver is Washington niet met duidelijke bewijzen gekomen dat Bagdad al-Qaida of de terroristische aanvallen van 11 september heeft gesteund.
De voorganger van Blix, Richard Butler, is door Bagdad eerder ook omschreven als een Amerikaanse spion.
De Zweed Rolf Ekeus, die van 1991 tot 1997 leidinggaf aan de inspecteurs van Unscom, zei vorige maand dat de VS de wapeninspecties in Irak hebben gebruikt voor hun eigen spionagedoeleinden. Volgens Ekeus probeerde de Amerikaanse regering onder meer door infiltratie van twee agenten inlichtingen te krijgen over de verblijfplaatsen van Saddam Hussein. Daarvoor zouden zij gebruik hebben gemaakt van afluisterapparatuur.
De Britse staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, Mike O’ Brien, heeft woensdag gezegd dat een oorlog tegen Irak „niet onvermijdelijk” is. Hij onderstreepte dat als Saddam Hoessein de terugkeer van wapeninspecteurs van de Verenigde Naties accepteert, de situatie „heel anders” wordt. „Nu is Saddam Hoessein aan zet. Hij moet ervoor zorgen dat de inspecteurs kunnen terugkeren in Irak en dat het internationale recht kan worden gerespecteerd.”
Die opstelling is tegengesteld aan die van de Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken, John Bolton. Die zei zaterdag dat een eventuele terugkeer van de wapeninspecteurs niets verandert aan het doel van de Verenigde Staten; dat blijft een „verandering van regime” in Irak.
De Iraakse vertegenwoordiger in Londen, Mudhafar Amin, zei woensdag op zijn beurt tegenover de BBC dat Londen, de naaste bondgenoot van Washington, een zeer positieve, cruciale rol kan spelen door de Verenigde Staten ervan te overtuigen dat een vreedzame weg moet worden gekozen voor de oplossing van het probleem.
Diezelfde dag schreef de Washington Times dat de chefs van staven van de Amerikaanse troepen unaniem voor het gebruik van geweld zijn om de Iraakse president te verdrijven. Een adviseur van de regering-Bush had tegenover de krant gezegd dat nu ook de allerhoogste militaire functionarissen zich achter het plan voor militaire interventie hadden geschaard.