Het is twaalf jaar geleden dat de Democraten voor het laatst in beide kamers van de volksvertegenwoordigers een meerderheid hadden.Alles draaide om de laatste onbesliste Senaatszetel, die van de staat Virginia. Amerikaanse media meldden al eerder dat de zittende senator George Allen, een Republikein, verslagen was door zijn Democratische uitdager James Webb. Omdat de marge minder dan 9000 stemmen bedroeg, bestond evenwel de mogelijkheid dat Allen een tijdrovende hertelling zou eisen. Donderdagmiddag (plaatselijke tijd) gaf hij echter toch zijn verlies toe.

De nederlaag van de Republikeinen heeft verstrekkende gevolgen. President George Bush slachtofferde woensdag al zijn minister van Defensie Donald Rumsfeld, algemeen beschouwd als het boegbeeld van het falende Irak–beleid van zijn regering. Bush droeg voormalig CIA–directeur Robert Gates voor als nieuwe leider van het Pentagon. Gates heeft een lange staat van dienst bij de inlichtingendienst en werkte onder presidenten van beide grote partijen.

Bush zocht donderdag direct toenadering tot de zegevierende Democraten. Hij erkende dat er verschillen van mening zijn, zeker wat betreft de te volgen koers in Irak, maar beloofde samenwerking. Bush sprak onder meer met de toekomstige voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, Nancy Pelosi. Zij was tijdens de campagne zeer kritisch over de president.

Pelosi sloeg donderdag echter eveneens een gematigder toon aan. Ze zei zich te verheugen op de samenwerking met de president. Ze zei met hem in debat te willen gaan over verschillen van mening, maar wel op een manier die resultaten oplevert voor de Amerikaanse bevolking. Ze beloofde te zullen fungeren als voorzitter van het hele Huis van Afgevaardigden, en niet alleen van de Democratische fractie.

Bush wekte de indruk bereid te zijn tot een koerswijziging ten aanzien van Irak. Na overleg met zijn kabinet zei hij open te staan voor alle suggesties „die ons kunnen helpen ons doel te bereiken, de terroristen te verslaan en ons ervan te verzekeren dat de democratische regering in Irak slaagt”.

De Senaat en het Huis van Afgevaardigden komen in januari voor het eerst in hun nieuwe samenstelling bijeen. Volgens het Witte Huis wil Bush nog voor die tijd proberen zijn omstreden benoeming van John Bolton tot ambassadeur bij de Verenigde Naties door de Senaat te laten bevestigen. In Democratische kringen heerst evenwel de opvatting dat Bolton, na Rumsfeld, het tweede slachtoffer wordt van de Republikeinse verkiezingsnederlaag.

Bush slaagde er vorig jaar niet in de Senaat achter Boltons benoeming te krijgen. Hij wachtte daarom tot het zomerreces en stelde hem toen aan als tijdelijke VN–ambassadeur. Dergelijke presidentiële benoemingen hebben echter een beperkte houdbaarheid, tot een nieuw Congres na verkiezingen bijeenkomt.