De Iraakse ex-dictator Hussein kreeg zondag de doodstraf opgelegd. Dat vonnis „past bij het schrikbewind van Saddam Hussein”, liet Balkenende weten. Nederland is weliswaar tegen de ultieme straf, vervolgde hij, „maar ik denk vooral aan de slachtoffers en dan is het een heel terecht vonnis.”Ook minister Bot van Buitenlandse Zaken zei te begrijpen dat „gegeven de ernst van de misdaden de zwaarste straf is opgelegd.” De EU keerde zich bij monde van voorzitter Finland juist tegen de doodstraf.

PvdA, D66, SP en GroenLinks zijn boos op Balkenende. „Het is bizar dat hij het een heel geschikt vonnis noemt”, aldus PvdA-Kamerlid Koenders. „Nederland is tegen de doodstraf en daar moet je geen uitzondering op maken.” De premier moet accepteren dat de EU tegen de straf is en moet dat zelf ook actief uitdragen, meent de PvdA’er. Hij vindt dat EU-voorzitter Finland Balkenende heeft „gecorrigeerd.”

D66-Kamerlid Bakker meent dat de minister-president „een gevoelige tik op de neus” heeft gehad van de EU. Hij noemt de uitlatingen van Balkenende „ontluisterend.” Een premier moet staan voor de waarden van zijn land, stelt hij. „Uitgerekend Balkenende heeft het altijd over normen en waarden. Onze waarde is dat wij geen doodstraf willen. Dat moet de premier uitdragen.”

CDA-fractievoorzitter Verhagen begrijpt dat Irak Hussein de doodstraf oplegt. „De straf geeft aan hoe ernstig het schrikbewind was.” Hij benadrukt dat het CDA tegen het uitvoeren van de doodstraf is. „Er zit geen licht tussen de opstelling van het CDA en het EU-standpunt.”

De VVD is ook principieel tegen de doodstraf, maar vindt dat de ex-dictator de straf verdient.

De ChristenUnie begrijpt dat Saddam, door wiens toedoen zo veel mensen zijn vermoord, de doodstraf krijgt. Kamerlid Huizinga snapt de ophef vanuit de linkse oppositie over Balkenendes uitspraken niet. „Het is heel raar dat de premier niet meer mag zeggen wat hij wil, maar zich door de EU moet laten muilkorven.”

SGP-Kamerlid Van der Staaij vindt de doodstraf voor Hussein „zeker legitiem”, gelet op de massamoorden die onder zijn bewind zijn gepleegd. De uitspraken van Balkenende begrijpt de SGP’er echter niet. Het is „verrassend, onbegrijpelijk en hypocriet” dat het kabinet zich nu achter de doodstraf voor Saddam schaart, meent hij.

Enige tijd geleden verdedigde het kabinet in de Kamer nog een internationaal verdrag dat de doodstraf in alle gevallen uitsluit. Het begrip van Balkenende voor Husseins straf „spoort daar volstrekt niet mee”, aldus Van der Staaij. „Hij maakt een verwarrende draai.”

Balkenende laat zich leiden door omstandigheden en emoties, meent het Kamerlid, terwijl de Bijbel de enig juiste legitimatie biedt voor de doodstraf.

Balkenende snapt alle kritiek niet. Hij vindt dat hij „volkomen helder” is geweest. „Wat de slachtoffers onder dit schrikbewind hebben meegemaakt, moet blijken uit de straf.”