„We hebben een probleem: er loopt een onderzoek tegen onze man in Washington. De bazen moeten dat maar op dezelfde manier oplossen als zij dat deden met Torricelli.” Aldus de tekst van een tv-spot uitgesproken door een duidelijk maffia-achtig type. Het spotje,gericht tegen Democratisch senator Robert Menendez uit New Jersey, is betaald door het zogeheten Economic Freedom Fund. Daarachter zit Bob Perry uit Texas, die dit jaar 6 miljoen dollar heeft uitgegeven aan zogeheten „onafhankelijke” organisaties die politieke kandidaten steunen of hun tegenstanders zwartmaken.Voor de meeste kiezers in New Jersey was de vergelijking van Menendez met zijn partijgenoot Torricelli duidelijk. De laatste gaf zijn verkiezingscampagne vier jaar geleden op na herhaalde beschuldigingen van corruptie. Mogen organisaties zulke tv- en radiospotjes maken? „Dat mogen zij, zolang zij maar geen direct contact hebben met de kandidaat die zij direct of indirect steunen”, aldus prof. Ray Seidelman van het Sarah Lawrende College in Bronxville (New York).

„Zolang je geen relatie kunt aantonen met de zogeheten onafhankelijke groep die de spotjes financiert, mag bijna alles”, aldus Seidelman. Kandidaten die profiteren van de spots -in dit geval de Republikeinse kandidaat Thomas Kean- kunnen zo beweren dat zij van niets weten. In veel gevallen veroordelen zij het negatieve karakter van zulke aanvallen. Aanvallen die soms nauwelijks enige grond van waarheid bevatten.

De Republikeinen zijn overigens niet de enigen die gebruikmaken van dergelijke tactieken. Ook pro-Democratische quasionafhankelijke groepen zoals MoveOn.org financieren zulke spots tegen Republikeinen. Is het niet effectiever om een spot te publiceren vóór een kandidaat in plaats van tégen diens politieke tegenstander? „Dat zou je denken, maar in feite blijft negatieve informatie langer hangen dan positieve”, aldus Seidelman, die dit fenomeen jarenlang heeft bestudeerd.

De twee grote partijen -de Republikeinen en de Democraten- financieren zelf ook campagneboodschappen. Zij volgen daarbij vaak dezelfde tactiek als de onafhankelijke groepen: maak de tegenstander zwart. De twee partijen hebben tot nu toe 160 miljoen dollar uitgegeven aan negatieve spots, tegenover 17 miljoen dollar aan positieve berichtgeving. „Dat zegt wel iets”, aldus George Ryan, woordvoerder van de onafhankelijke Federal Election Commission, die toezicht houdt op alle verkiezingscampagnes.

Is het negatieve karakter van de campagnes dit jaar erger dan normaal? „Ik denk het wel, als je naar de cijfers kijkt. Dat komt waarschijnlijk omdat de Republikeinen zich in het nauw gedreven voelen met een president die laag scoort in de peilingen, voornamelijk vanwege Irak, waar de situatie met de week chaotischer lijkt te worden. Irak is voor veel kiezers verreweg het belangrijkste onderwerp bij deze verkiezingen, en dat kan de Republikeinen de meerderheid in het Congres kosten. Daarom zet men alles op alles, negatief of niet”, aldus Evan Tracey van de organisatie Campaign Media Analysis Group, die de media-uitgaven van de partijen analyseert.

De Republikeinen hebben volgens Tracey dit jaar 87,4 miljoen dollar uitgegeven aan negatieve mediaspots, tegenover 72,6 miljoen dollar voor de Democraten. Hij wijst erop dat de verspreiding van negatieve informatie over politieke tegenstanders geen nieuw fenomeen is. „Dat gebeurde honderd jaar geleden ook al, en dat zal over honderd jaar nog hetzelfde zijn”, aldus Tracey.

Wat de laatste jaren wel is veranderd, is het medialandschap. „Je hebt nu internet, dat een belangrijke rol speelt en dat je via je mobiele telefoon kunt ontvangen. Dat maakt de positieve en negatieve campagnes natuurlijk veel dynamischer. Men moet snel kunnen reageren op aanvallen van de politieke tegenstander. Dat kost geld en dat is zeker een van de factoren waarom er nu meer geld aan zulke spots wordt uitgegeven dan in voorgaande jaren”, aldus Tracey.