Aan de prijs is een bedrag van 1 miljoen euro verbonden. Mather en Smoot deden onderzoek naar de kosmische achtergrondstraling, warmtestraling die is uitgezonden tijdens de oerknal. Met hun studie hebben ze resultaten aangedragen ter ondersteuning van de theorie dat de Big Bang (oerknal) ten grondslag lag aan het ontstaan van het heelal, aldus het Nobelprijscomité. Volgens deze theorie was het vroege heelal extreem heet. Bij het uitdijen van het heelal, koelde het af.Mather en Smoot maakten gebruik van gegevens van de satelliet COBE, die in 1989 door de Amerikaanse ruimtevaart NASA is gelanceerd. Aan het project met COBE werkten meer dan duizend wetenschappers, technici en andere betrokkenen. Mather coördineerde het hele proces. Smoot was de belangrijkste verantwoordelijke voor het meten van de kleine verschillen in de temperatuur van de straling.

Mather zei dat de toekenning van de Nobelprijs voor hem niet „als een volledige verrassing kwam”. „Mensen hebben gezegd dat we onderscheiden zouden worden”, zei Mather. De Amerikaan zei dat hij veel voldoening vond in het samenwerken met Smoot en de andere wetenschappers en technici. Hij zei dat Smoot en hijzelf niet beseften dat hun werk zo belangrijk was.

Smoot zei dat hij in het holst van de nacht een telefoontje kreeg van het Nobelprijscomité. Op dat moment drong het niet echt tot hem door dat hij samen met Mather was onderscheiden. „Ik heb toen de website van de Nobelprijs gecheckt om te zien of het echt zo was”, zei Smoot.

De 60–jarige Mather is werkzaam bij het ruimtevaartcentrum Goddard Space Flight Center van de NASA in Maryland in de Verenigde Staten. De 61–jarige Smoot is hoogleraar natuurkunde aan de universiteit van Berkeley in Californië.

Vorig jaar ging de Nobelprijs voor de Natuurkunde voor de helft naar de Amerikaanse wetenschapper Roy J. Glauber en daarnaast voor elk een kwart naar de Amerikaan John L. Hall en de Duitser Theodor W. Hänsch.