Bush lobbyde donderdag nog in de Senaat voor de stemming over de wet die een vervanging is van regels die de president eerder uitvaardigde en die het hooggerechtshof afgelopen zomer afkeurde als zijnde onwettig en in strijd met de internationale wetgeving. Sinds de septemberaanslagen in 2001 heeft Bush volgehouden dat hij het recht heeft om zelf te beslissen wie er beschouwd wordt als „illegale vijandelijke strijder”, hoe terreurgevangenen ondervraagd mogen worden en hoe zij worden berecht.Het hooggerechtshof maakte echter duidelijk dat de president van de VS in deze zaken geen blanco volmacht heeft. In een reactie daarop is deze nieuwe wet tot stand gekomen, die volgens critici overigens nog tal van mankementen vertoont. Met tussentijdse verkiezingen in het vooruitzicht zette Bush zijn Republikeinse partijgenoten echter onder druk om de zaak niet uit te stellen. „Dit is een onmisbaar instrument in onze strijd tegen het internationaal terrorisme”, aldus Bush donderdag.

Deze strijd tegen het terrorisme speelt nu al een centrale rol in de verkiezingsstrijd, waarbij de Republikeinen benadrukken dat de Democraten veel te slap zijn in hun opstelling tegenover de vijanden van Amerika. Senator Hillary Clinton denkt daar anders over. Tijdens de urenlange beraadslagingen over de wet benadrukte zij dat ook de Democraten een harde aanpak van terroristische tegenstanders bepleiten. „Maar daarbij moeten wij er wel voor zorgen dat de waarden die wij in onze maatschappij hoog houden niet in de strijd tegen het terrorisme ten onder gaan”, aldus Clinton.

Een van deze waarden is het traditionele ”habeas corpus”, het recht van verdachten hun gevangenschap en hun behandeling juridisch aan te vechten. Dat recht verliezen terreurgevangenen nu. Verder worden tijdens de militaire tribunalen getuigenissen uit de derde hand toegestaan. Ook mag er bewijsmateriaal worden aangedragen dat is verkregen door martelingen, zolang die maar vóór 30 december 2005 hebben plaatsgevonden.

Met veel moeite wisten drie opstandige Republikeinse senatoren gedaan te krijgen dat Washington niet tornt aan de Conventies van Genève, maar de president krijgt wel ruime volmacht om te bepalen wat ondervragers wel en niet mogen doen met hun gevangenen. De mensenrechtenorganisatie Amnesty International noemde de beslissing van de Senaat „uiterst teleurstellend.” „In verband met de verkiezingen hebben de Republikeinen deze wet erdoor gejaagd, dat is onjuist”, aldus Democratisch fractieleider Harry Reid.

Sommige Republikeinen hebben ook hun twijfels. Een van hen, senator Lincoln Chafee, stemde tegen de wet, terwijl twaalf Democraten meestemden met de Republikeinse meerderheid.

Republikeins senator Gordon Smith stemde met twijfels voor de wet. „Het was beter geweest als wij dit zorgvuldiger hadden afgehandeld, want nu zullen wij het beslist opnieuw moeten doen”, aldus Smith. De nieuwe wet wordt volgens hem namelijk „vrijwel zeker” opnieuw afgewezen door het hooggerechtshof. Een mening die wordt gedeeld door een grote groep juristen binnen het ministerie van Defensie, dat verantwoordelijk wordt voor de berechting van terreurgevangenen.